چکیده:
هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش برنامههای جانبی کتابخوان (نشست کتابخوان، نشست مدرسهای و جمعخوانی) بر آگاهی فراشناختی از راهبردهای مطالعه (مطالعۀ کلی، مطالعۀ حمایتی و حل مسئله) دانشآموزان مقطع متوسطۀ شهر صحنه انجام شد.
روش: پژوهش حاضر مطالعهای شبهآزمایشی با استفاده از طرح پیشآزمون-پسآزمون بود. جامعۀ آماری این پژوهش شامل کلیۀ دانشآموزان دختر مقطع متوسطه (پایۀ اول تا چهارم) در شهرستان صحنه در سال تحصیلی 1396-1397 بودند. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامۀ استاندارد آگاهی فراشناختی از راهبردهای مطالعۀ مختاری و ریچارد (2002) بود.
یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد که در گروه نشست کتابخوان، میانگین نمرۀ آگاهی فراشناختی از راهبردهای مطالعه در کل و مؤلفههای آن بعد از مداخله نسبت به قبل از آن افزایشی معنادار دارد (05/0P). در گروه نشست مدرسهای، میانگین نمرۀ آگاهی فراشناختی از راهبردهای مطالعه در کل و مؤلفههای آن در پیشآزمون و پسآزمون تفاوتی معنادار ندارد (05/0P>). در گروه جمعخوانی نیز میانگین نمرۀ آگاهی فراشناختی از راهبردهای مطالعه در کل و مؤلفههای آن بعد از مداخله نسبت به قبل از آن افزایشی معنادار یافته است. (05/0P). همچنین، یافتهها نشان دادند که هر دو روش گروه نشست کتابخوان و گروه جمعخوانی بر مؤلفههای مطالعۀ کلی، مطالعۀ حمایتی و حل مسئله تأثیر مثبت معناداری دارند.
اصالت/ارزش: برنامههای جانبی نشست کتابخوان و جمعخوانی میتوانند آگاهی فراشناختی دانشآموزان از راهبردهای مطالعه را اثربخشتر و کارآمدتر سازند. با توجه به اینکه برنامههای جانبی کتابخوان در مراکز آموزشی (در همۀ سطوح) قابل اجرا و آموزش هستند، نهادهای آموزشی و فرهنگی کشور باید برنامهریزی دقیق و منسجمی در این زمینه داشته باشند.
Purpose: The purpose of this study is to determine the role of additional book reading programs (‘Ketabkhan’ reading sessions, school reading sessions, and group reading sessions) on metacognitive awareness of reading strategies (global reading, support reading, and problem-solving reading) of high school students in the city of Sahneh, located in Kermanshah, Iran.
Method: This research is a semi-experimental study using pretest-posttest design with three test groups and one control group. The research population included all female high school students (first to fourth grade) in the city of Sahneh in the academic year 2017-2018 )1397-1396(, whose total number was 1098. In this research, cluster random sampling was used to determine the sample size. 60 students who had criteria for entering the research were selected. The data collection tool was a metacognitive standard awareness questionnaire drawn from the reading strategies of Mokhtari and Richard (2002). Validity of the questionnaire was confirmed by a group of psychology and Knowledge and Information science professors. The reliability scores of the questionnaire for the subscales of the global reading strategies, support reading strategies, and problem-solving reading strategies were 0.733, 0.829 and 0.771, respectively.
Findings: The findings of this study showed that in the ‘Ketabkhan’ reading session group, the mean score of metacognitive awareness of reading strategies in general and its components after intervention was significantly higher than before. In the school reading session group, the mean scores of meta-cognitive awareness of reading strategies in general and its components before and after intervention were not significantly different. In the group reading session group, the mean score of metacognitive awareness of reading strategies in general and its components after intervention was significantly higher than before. The findings also indicated that both methods of ‘Ketabkhan’ reading session and group reading had significant positive effect on the components of global reading, support reading, and problem-solving reading.
Originality/value: Book reading additional programs can make students’ metacognitive awareness of reading strategies more effective and efficient. With regard to these programs that can be applied in educational centers (at all levels), educational and cultural institutions of the country should have a thorough and coherent planning in this area.
خلاصه ماشینی:
بنـابراين ، پـژوهش حاضـر بـه دنبـال پاسـخ بـه ايـن سـؤال اسـت کـه کدام يک از برنامه هاي جانبي (نشست کتاب خوان ، نشست مدرسه اي و جمـع خـواني) بـر آگـاهي فراشناختي از راهبردهاي مطالعۀ دانش آموزان مقطع متوسطۀ شهر صحنه تأثير بيشتري دارند؟ 1.
در ميان پژوهش هاي که در خصوص راهبردهـاي مطالعـه انجـام شـده انـد، پـژوهش هـاي جزايـري و اسماعيلي (١٣٨١)، محمداميني (١٣٨٧)، ديره و بنيجمالي (١٣٨٨)، جوادي، کيـوان آرا، يعقـوبي، حسن زاده و عبادي (١٣٨٩)، عاشوري، طالع پسند و بيگـدلي (١٣٩٠)، عاشـوري (١٣٩٢)، کرمـي، الله کرمي و هاشمي (١٣٩٢)، هاينز، کومر و هميلتون ١ (١٩٨٨)، بوفـارد-بوچـارد، پرنـت و لاويـره 2 (١٩٩٣)، کاتينهو٣ (٢٠٠٧)، لي، چانگ ، فنگ لي و هانگ ٤ (٢٠١٣)، سان ٥ (٢٠١٣)، موسـيينگفي و زبــرون ٦ (٢٠١٤)، فــارنز و نــورمن ٧ (٢٠١٥)، النيــزي و الانــازي ٨ (٢٠١٦)، شــي ٩ (٢٠١٧) و رانــا و بورگين (٢٠١٨) با پژوهش حاضراز لحاظ استفاده از راهبردهاي مطالعه تا حدودي شباهت دارند.
نتايج تحليل واريانس متغيرهاي وابسته با توجه به عضويت گروهي (رجوع شود به تصویر صفحه) همان طور که در جدول ٩ مشاهده ميشود، در هر سه متغير راهبرد کلي مطالعه ، راهبـرد حمـايتي مطالعه و راهبرد حل مسئله ، تفاوتي معنادار بين ميانگين نمرات سـه گـروه (نشسـت کتـاب خـوان ، نشست مدرسه اي، برنامه هاي جانبي و گروه کنترل ) وجود دارد (٠٠٥>P).
نتايج حاصل تحليل آنکوا روي ميانگين نمره هاي پس آزمون راهبردهاي کلي مطالعه ، راهبردهاي حل مسئله و راهبردهاي حمايتي مطالعه (رجوع شود به تصویر صفحه) بحث و نتيجه گيري در بررسي فرضيۀ پژوهش مشخص شد که برنامه هاي جانبي کتاب خوان بر آگـاهي فراشـناختي از راهبردهاي مطالعۀ دانش آموزان مقطع متوسطۀ شهر صحنه تأثيرگـذار اسـت .