چکیده:
در این مقاله به فنون و روشهای احداث مسکن موقت موسوم به «پوری» در کوهپایة تالش
مرکزی, یعنی حاشیۀ کرگانرود جنوبی پرداخته شده است. در کنار آن موضوعات تاثیرگذار در
احداث پوری برای درک بهتر ارتباط فضاها با جنسیت. مراتب اجتماعی افراد، و زمان استفاده از
فضاها نیز بررسی شده است و در بخشی از نوشتار به تقسیمبندی فضای داخلی پوری و جانمایی
فضاها اشاره شده تا معلوم شود هر کدام از فضاها مربوط به کدام شوع یا فرآورده است. علاوه بر
آن برای درک بهتر، و روشنتر شدن موضوع مورد بحث به مساکن مشابه پوری نیز اشاره شده
است. توصیف و تحلیل وضع مساکن موقت بیلاقات تالش با استفاده از روش انسانشناسی تکنیک
انجامشده است. در مجموع نزدیک به سی نقطة روستایی و ییلاقی بررسی و مطالعه شد و به
این منظور به طور میانگین در هر نقطه با دو تا پنج نفر مصاحبه شد. وضعیت هر یک از نقاط با
استفاده از فن مشاهدة دقیق. ثبت و شرایط مرتبط با مساکن موقت ارزیابی شده: اسمت: مهمتر
آنکه در کنار پژوهش کیفی, پیمایشی کمّی با استفاده از مشارکت مستقیم و نمونهگیری از افراد
مطلع و معتمد محلی با بهرهگیری از پرسشهای از پیش تدوینشده و هدفدار به سرانجام رسید.
به قول کوتاک ترکیبی از روش پیمایشی و مردمنگاری دقیق میتواند چشماندازهای جدیدی را در
زندگی جوامع پیچیده پیش چشم ما بگشاید. هدف اصلی این بررسیها مطالعات مردمشناسی با
بهرهگیری از دانش عامه.ء یافتن علل و عوامل گوناگونی است که در فقدان اسناد و مدارک مربوط
به معماری و مسکن موقت موّئر بوده اند. این پژوهش در روستای مریان و روستاهای پیرامون آن
در کوهپایة تالش مرکزی انجام گرفته اسمت: اگرچه امروزه آثاری از معماری پوری در محوطههای
باستانشناسی مریان و طول گیلان در حوزة تالش مرکزی یافت نمیشود. ولی مطمئن هستیم
با تلاش و دقت بیشتر میتوان شواهدی از وجود مساکن موقت همانند پوری و نظایر آن را پیدا
کرد. این پژوهش همراه با حضور در میدان تحقیق و بهرهگیری از مشارکت و پرسش از افراد مطلع
و معتمد محلی در سی نقطة مسکونی ثابت و موقت از جمله مریان و روستاهای پیرامون آن در
کوهپایة تالش مرکزی انجام گرفته است.: با در نظر گرفتن وضعیت اقلیمی. جغرافیایی؛ معیشتی.
و آب و هوایی منطقه. برای ما روشن است که مسکن ساکنان اولیة این نقاط از نوع «پوری» بوده
است. مواد و مصالح بهکاررفته در آنها از جمله چوب و شاخه و برگ درختان محلی به مرور زمان
از بین رفته است و همین امر باعث شده امروزه آثار ملموسی از این نوع مساکن در دست نداشته
باشیم. همین قدمت و استمرار استفاده از پوری توسط ساکنان محلی باعث شده تا مردم برای
هر نوع بهرهبرداری از پوری» بنا بر نیاز روزمره کارکرد» کاربرد. ساختار و شکل آن را تغییر داده و
مسکن جدیدی را با نام متناسب با کار کرد به وجود آورند. این مساکن موقت کومه. تخته پوری،
ورل، آووله، آلاجق، گچ، قزیل، و صومیّه نامیده میشوند.