چکیده:
در عصر حاضر ظهور وسایل ارتباطی بین افراد و سازمان‌ها از طریق تجهیزات الکترونیکی و انفورماتیکی، موضوع دولت الکترونیک و پیرو آن دادرسی الکترونیکی را در مقابل دادرسی سنتی مطرح کرده است. دادرسی کیفری الکترونیکی به عنوان تحولی نوین در عرصه قضایی، به منظور تحقق فاصله‌گذاری اجتماعی در حوادثی از قبیل بیماری کرونا، کاهش هزینه‌های دادگستری و تسهیل در رویه دادگاه‌ها مواد قابل توجهی از قانون آیین دادرسی کیفری را به خود اختصاص داده است. یکی از موضوعات مهم در این عرصه، شهادت از راه دور به این شیوه بوده که در ماده ۱۸۶ قانون مجازات و مواد ۲۰۴ و ۲۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری مطرح شده است. با وجود این، حسب مصاحبه با تعدادی از شعب دادگاه کیفری یک، موضوع شهادت از راه دور تاکنون در رویه قضایی ایران تحقق نیافته است. دادگاه‌های مزبور چالش‌هایی از حیث فقدان زیرساخت‌های لازم و دیدگاه‌های ناشی از برداشت‌های فقهی دارند. در پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و نیز تحلیل محتوای مصاحبه قضات برای رفع چالش‌های مزبور و تأمین زیرساخت‌های لازم برای اجرای شهادت از راه دور راه‌کارهایی ارائه شده است.
In the present age, the emergence of means of communication between individuals and organizations through electronic and informational equipment has raised the issue of e-government and, consequently, electronic litigation as opposed to traditional litigation. Electronic criminal proceedings, as a new development in the judicial system, in order to achieve social distance in incidents such as Crohnchr('39')s disease, reducing court costs and facilitating court proceedings, are significant articles of the Code of Criminal Procedure. One of the important issues in this field is remote testimony due to electronic and informatics equipment, which is mentioned in Article 186 of the Islamic Penal Code and Articles 204 and 214 of the Code of Criminal Procedure. However, according to an interview with a number of branches of the First Criminal Court, the issue of long-distance testimony has not yet been brought to justice in Iran. These courts have challenges in terms of lack of necessary infrastructure and views derived from jurisprudential interpretations. In the present study, with descriptive-analytical method and also the content analysis of the judgeschr('39') interviews, solutions have been presented to solve these challenges and provide the necessary infrastructure for the implementation of remote testimony.
خلاصه ماشینی:
اين تحول مي تواند به سرعت بخشي در امر قضاوت کيفري، کاهش هزينه هاي دادگستري، پالايش محيط زيست به لحاظ مراجعت هاي حداقلي به دادگستري، تحقق فاصله گذاري اجتماعي در حادثه هايي مانند کرونا که تاکنون جان ميليون ها انسان TTIh#)، زيرا بيماري هم گيري کرونا سبب را گرفته ، کمک چشم گيري داشته باشد ( مختل شدن عملکرد دادگاه ها در کشورهاي متعدد شده و قضات را مجبور به تعويق پرونده هاي غيرضروري و رسيدگي به پرونده هاي ضروري از راه هايي همانند ويدئوکنفرانس کرده است (HHIH; d?FMN?CHhHd;).
فرضيۀ تحقيق اين است که مواد ۱۸۶ و ۲۱۴ ناظر به موردي است که شهادت واجد شرايط شرعي و قانوني باشد و در اين صورت امري موضوعي تلقي و براي اثبات جرم واجد ارزش قضائي است ، اما اگر فاقد شرايط مزبور باشد، ماده ۲۰۴ حاکم بوده و به عنوان قرينه اي به همراه ساير قرائن فقط مي تواند موجب تحقق علم قاضي شود.
شهادت از راه دور اگرچه بايد حاوي شرايط شهادت عادي باشد و احراز آن نيز برعهدٔە مقامات قضائي در هنگام اداي شهادت است ، اما با اين حال به نظر مي رسد، با توجه به شرايطي که قانون گذار براي اين نوع شهادت قرار داده ، آن را نبايد جزو راه هاي عادي شهادت دانست ؛ بلکه حالت استثنائي دارد (خدادادي و خالدي، ۱۳۹۵: ۴۱).
درصورت اثبات صحت انتساب شهادت از راه دور به شاهد، اين شهادت درصورتيکـه ديگـر شـرايط شاهد و شهادت را داشته باشد،١ حسب مورد شهادت شرعي محسوب شـده و اعتبار شهادت شرعي را خواهد داشت ،٢ اما مطابق ماده ۱۷۶ قانون مجازات اسلامي؛ درصورتيکه يکي از شرايط گفته شده را نداشته باشد، در اين صورت نيز توسط دادگاه استماع و تحت ٣ عنوان امارٔە قضائي براي تحقق علم قاضي مورداستفاده قرار مي شود.
(
, 
, 
)
