چکیده:
کودکان یکی از گروههای هدف نظام سیاستگذاری اجتماعی در ایران هستند که جایگاه رفاهی آنها تا به امروز محل مناقشه بوده است. بررسی روند تاریخی سیاستهای اجتماعی معطوف به کودکان در ایران میتواند نقشی در شناخت مشکلات مبتلابه این حوزه و به تبع آن کاهش آنها داشته باشد. این پژوهش به بررسی تحولات قانونگذاری و نهادی مربوط به کودکان از زمان شکلگیری پارلمان در ایران میپردازد. روش انجام پژوهش از نوع اسنادی- تاریخی است. در این راستا، به بررسی قوانین و برنامههای اجتماع و رویکردهای کلی هر سه دورهی تاریخی به کودکی پرداخته شد. نتایج پژوهش نشان میدهد که پهلوی اول مواجهه با کودکان را عموماً از زاویهی دولت-ملتسازی و نقش آنها در این زمینه مورد بررسی قرار داد و اگرچه اقداماتی برای حمایت از کودکان انجام شد اما دولت سعی داشت که عمدتاً نیازهای کودکان در قالب خیریهها و امور وقفی پاسخ داده شوند. در دوران پهلوی دوم، تلاشها در این زمینه به تدریج شکل سازمانیافتهتر و رسمیتر، عموماً در قالب سایر نهادها مانند خانواده به خود گرفت. در دوران جمهوری اسلامی ایران، کودک و کودکی محل توجه بیشتر و جامعتری از قانون اساسی گرفته تا سایر قوانین قرار گرفته، با این حال، تنشهای بین رویکردهای سنتی یا دینی و رویکردهای مدرن، تعیینکنندهی ماهیت اغلب سیاست-های معطوف به کودکی است که در بسیاری موارد منجر به محروم شدن کودکان از بسیاری حمایتها شده است.
Children are one of the target groups of the social policy system in Iran, whose welfare status is still in dispute. Examining the historical trend of child-centered social policies in Iran can play a role in recognizing the problems in this area and, consequently, reducing them. This study examines the legislative and institutional transformations related to children since the formation of the parliament in Iran. The research method is documentary. In this regard, the approved laws and programs and general approaches of all three historical periods to childhood were examined. The results show that although the first Pahlavi era passed laws to protect children, the government tried to respond mainly to the needs of children in the form of charities and endowments. During the second Pahlavi era, efforts in this field gradually took an organized and cohesive form. During the Islamic Republic of Iran, children and childhood received more and more comprehensive attention from the Constitution to other laws. However, tensions between traditional or religious approaches and modern approaches determine the nature of most policies that in many cases has led to children being deprived of much support.
خلاصه ماشینی:
در دوران جمهوری اسلامی ایران، کودک و کودکی محل توجه بیشتر و جامع تری از قانون اساسی گرفته تا سایر قوانین قرار گرفته ، بااین حال، تنش های بین رویکردهای سنتی یا دینی و رویکردهای مدرن، تعیین کنندة ماهیت اغلب سیاست های معطوف به کودکی است که در بسیاری موارد منجر به محروم شدن کودکان از بسیاری حمایت ها شده است .
عوامل اصلی در توسعۀ سیاست گذاری اجتماعی عامل , ویژگیها صنعتی شدن , توجه به ساختارهای اقتصادی، جمعیتی و اجتماعی در نتیجۀ گسترش صنعتی شدن و ایجاد نیازهای جدید منفعت ها , توجه به تأثیر دموکراسی و کنش های سیاسی به ویژه بر اساس منفعت گروههای ذینفع و کنشگران جمعی در زمینۀ توزیع منابع قدرت، تحرک طبقاتی و تفاهم طبقاتی نهادها , نهادهایی که ظرفیت دولت را تقویت میکنند و منابع در دسترس آن را بهبود میدهند، مانند: ملت سازی، شهروندی، نظامهای قانونی و سیاسی ایدهها , فرهنگ ، ارزشهای ملی و ایدئولوژی عوامل بین الملل , تأثیرات فرا دولتی و فراملی، مانند: جنگ ، جهانیشدن و حکمرانی جهانی (٢٠١٠ ,Therborn &Gough ,٢٠٠٨ ,Gough، به نقل از امیدی، ١٣٩٣: ٣٠) پیشینه تجربی پژوهش رحمانیان و حاتمی (١٣٩٣) در بررسی خود با عنوان «کودکی و تجدد در دورة رضاشاه» به وضعیت کودکان در دورة رضاشاه میپردازند؛ دورهای که گفتمان سنتی در خصوص کودکان و کودکی در ایران در اثر برخورد با گفتمان غربی دچار بحران شد.