چکیده:
زمینه و هدف: بانوگشسپ نامه منظومه حماسی منحصربه فردی است که قهرمان آن بانویی پهلوان به نام بانوگشسپ، دختر رستم است. سراینده اثر ناشناس و زمان سرایش آن به اعتقاد پژوهشگران اواخر قرن پنجم یا اوایل قرن ششم است. این منظومه شرح دلاوریها و جنگهای این پهلوان بانو با مهترجینان، با پدرش رستم که خود را بصورت ناشناس درآورده بود، با فرستاده افراسیاب و با سه شاه هندی است که بر همه آنها چیره میشود و در نهایت با ازدواج بانو با گیو، پسر گودرز، به پایان میرسد. این پژوهش برآن است تا شاخصه های سبکی این اثر دلنشین را که تقلیدی از شاهنامه است مورد بررسی قرار دهد.
روش مطالعه: پژوهش پیشرو با تکیه بر روش کتابخانه ای و فیش برداری به انجام رسیده است. محدودۀ مورد مطالعه، بانوگشسپ نامه به تصحیح روح انگیز کراچی بوده که توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به چاپ رسیده است.
یافته ها: این اثر در سه سطح زبانی و ادبی و فکری مورد مطالعه و واکاوی قرار گرفت. در این منظومه سراینده از ردیف و انواع آن با بسامد بالایی استفاده کرده است که نوعی ساختارشکنی در زبان حماسه بشمار می آید. در بررسی قافیه، از قافیۀ حاجب به میزان زیادی استفاده کرده است. استفاده از جناس مذیل با بسامد بالا، استعمال لغات پهلوی، استعمال کلمات حماسی از قبیل حیوانات حماسی، ابزارآلات حماسی، صفات حماسی، افعال حماسی و استفاده از مجاز و تشبیه و استعاره و کنایه و اغراق با بسامد بالا از دیگر ویژگیهای این حماسه است.
نتیجه گیری: در بررسی دقیق ابیات مهمترین شاخصۀ فکری و محتوایی این منظومه وجود عناصر دینی زرتشتی و عناصر دینی اسلامی، مردسالاری، مضامین اخلاقی و ویژگیهای جامعه ایرانی است. سراینده این منظومه در میان منظومه های حماسی دیگر که به تقلید از شاهنامه سروده شده، تقریبا موفق عمل کرده است و علاوه بر ساختار حماسی، بسیاری از مضامین را به تقلید از شاهنامه در اثر خود استفاده نموده است.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: Banu gashspnameh is a unique epic poem whose hero is a heroine named Banu Gashsp, Rostam's daughter. The composer of the unknown work and the time of its transmission are believed by researchers to be in the late fifth or early sixth century. This poem is a description of the heroism and wars of this heroine with the Mehtarjins, with her father Rostam who had made herself anonymous, with the messenger of Afrasiab and with three Indian kings which overcomes all of them and finally ends with the marriage of the lady with Giv, Goodars' son. In this research, we intend to examine the stylistic features of this pleasant work, which is an imitation of the Shahnameh.
METHODOLOGY: Leading research has been done relying on the library method and taking notes. The study area is Banu gashspnameh, edited by Dr. Roohangiz Karachi and published by the Institute of Humanities and Cultural Studies.
FINDINGS: This work was studied and analyzed at three levels: linguistic, literary and intellectual. In this system, the poet has used rows and their types with high frequency which is a kind of deconstruction in the language of epic. In the study of rhyme, he has used contrast rhyme to a great extent. The use of high-frequency puns, the use of Pahlavi words, and the use of epic words such as: epic animals, epic tools, epic attributes, epic verbs and the use of metaphors, metaphors, metaphors and exaggerations with high frequency are other features of this epic.
CONCLUSION: In the detailed study of verses, the most important intellectual and content feature of this system is the existence of Zoroastrian religious elements and Islamic religious elements, patriarchy, moral themes and characteristics of Iranian society. The poet of this poem has been almost successful among other epic poems that have been written in imitation of Shahnameh, and in addition to the epic structure, he has used many themes to imitate Shahnameh in his work.
خلاصه ماشینی:
سرايندة اين منظومه در ميان منظومه هاي حماسي ديگر کـه بـه تقليـد از شـاهنامه سروده شده ، تقريباً موفق عمل کرده است و علاوه بر ساختار حماسي، بسياري از مضامين را به تقليد از شاهنامه در اثر خود استفاده نموده است .
مهمترين هدفي که در اين پژوهش دنبال ميشود معرفي منظومۀ بانوگشسپ نامه و بررسي ويژگيهاي سبکي آن و جايگاه آن در آثار حماسي فارسي است .
ازو در دل رستم آمد نهيب / ز بيمش بشد هر دو پاي از رکيب (بيت ١٨٦- صفحه ٨٣) سليحها کيند از تن خويش دور / که نبود نکو، رزم هنگام سور (بيت ٩٠٨- صفحه ١٦٣) تلفظ واو معدوله بصورت a تهمتن يکي سخت سوگند خورد / برآرندة گنبد لاجورد (بيت ٢٦٩- صفحه ٩٢) بر آن تخت فيروزه چون ماه و خور / نشستند آن هر دو آزادفر (بيت ٤٧٦- صفحه ١١٦) ابدال ويژگي ديگري که سرايندة اين منظومه از آن استفادة زيادي برده است ابدال است : برفتند هر دو بسوي شکار /ُ نبدشان به غير از شکار ايچ کار (بيت ٧٢- صفحه ٦٨) ز آسيب نعلش بناليد گاو / زمين زير نعلش نياورد تاو (بيت ٨٩١- صفحه ١٦٢) سطح لغوي يا سبک شناسي واژه ها زبان بانوگشسپ نامه همانند ديگر مثنويهاي حماسي ساده و روان است و در آن از واژه ها و ترکيبات کهن زبان فارسي استفاده شده است .
چنانت ببندم به خمّ کمند / که گيسوي خوبان دل مستمند (بيت ٨٦٥- صفحه ١٥٩) چنان بود بانو بر اسب سياه / که بر تيره گون شب فروزنده ماه (بيت ١١٨- صفحه ٧٥) تشبيه تفضيل : اين خصيصه از ويژگيهاي متون حماسي است و در اين منظومه نيز بسامد بسيار بالايي دارد.
(
, 
, 
)
