چکیده:
یکی از معیارهای اصلی برای سنجش کارایی دولتهای مختلف قطعا عملکرد اقتصادی است. این موضوع که وضعیت متغیرهای کلان اقتصادی در دولتهای مختلف چه تغییراتی داشتهاند و اینکه آیا دولت توانسته با استفاده از سیاستهای پولی و مالی متغیرهای مهم کلان اقتصادی نظیر نرخ بیکاری، تورم و رشد اقتصادی را در سطح مطلوب حفظ کند سوالی است که بسیاری از سیاستمداران و اقتصاددانان به دنبال یافتن پاسخ برای آن هستند. در همین راستا و برای سنجش عملکرد اقتصادی کشورها و دولتهای مختلف از نشانگرهایی اقتصادی متفاوتی استفاده میکنند. در میان این نشانگرهای اقتصادی شاخص فلاکت اقتصادی با توجه به تعریف ساده آن از یک طرف و اهمیت مولفههای آن از طرف دیگر یکی از پرکاربردترین نشانگرها در این زمینه است. در این مقاله با استفاده از دو تعریف شاخص فلاکت اوکان و شاخص فلاکت هنک ابتدا وضعیت شاخص فلاکت اقتصاد ایران در بین کشورهای منطقه و جهان مورد ارزیابی قرار گرفته و در قدم بعدی به منظور رسیدن به تصویری روشنتر عملکرد دولتهای مختلف در این شاخص بررسی شده است. بر اساس نتایج بهدستآمده نرخ فلاکت اوکان کشور در سال 2016 با طی یک روند نزولی قابل توجه به 21 درصد رسیده است. مقایسه شاخص فلاکت هنک در بین ایران و سایر کشورهای موضوع سند چشمانداز نشان میدهد در سال 2016 ایران جایگاه هشتم را با نرخ فلاکت 9/26 در منطقه داشته و نسبت به سال گذشته نرخ فلاکت کشور کاهش قابل توجه 4/12 داشته است. همچنین مقایسه عملکرد دولتهای هاشمی رفسنجانی، خاتمی، احمدینژاد و روحانی نشان میدهد بیشترین نوسان در شاخص فلاکت مربوط به دولتهای هاشمی رفسنجانی و احمدینژاد بوده است. همچنین با توجه به خروج آمریکا از توافق هستهای در دولت دوم روحانی به منظور حفظ روند کنونی به نظر میرسد دولت بایستی در کوتاهمدت با استفاده از ظرفیت مالی کشورهایی نظیر چین و روسیه اثرگذاری تحریمها را کم کرده و در بلندمدت با ایجاد پیمانهای دوجانبه پولی وابستگی خود به دلار را کاهش دهد.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله با استفاده از دو تعريف شاخص فلاکت اوکان و شاخص فلاکت هنک ابتدا وضعيت شاخص فلاکت اقتصاد ايران در بين کشورهاي منطقه و جهان مورد ارزيابي قرار گرفته و در قدم بعدي بـه منظور رسيدن به تصويري روشن تر عملکرد دولت هاي مختلف در اين شاخص بررسي شده است .
اهميت اين شاخص ها به حـدي بـوده اسـت که ابتدا در دهه ٧٠ ميلادي آرتور اوکان ٤ با اين پيش فرض که افزايش نـرخ بيکـاري و تـورم باعـث ايجاد هزينه هاي سياسي و اجتماعي ميشود نشانگر اقتصادي ٥ تحت عنوان شـاخص فلاکـت ٦ کـه از مجموع نرخ تورم و بيکاري به دست ميآيد را تعريف نمـود.
Barro Misery Index محاسبه شاخص فلاکت ايران و کشورهاي افق ١٤٠٤...
نگاهي به آمارهـاي تـورم نشـان مـيدهـد در سـال ٢٠٠٨ بـه علـت بـروز بحـران مـالي و اعمـال سياست هاي انبساطي مالي براي غلبه بر اين بحران در اکثـر کشـورهاي جهـان ، متوسـط نـرخ جهـاني تورم به صورت ناگهاني از ٥/٣٤ در سال ٢٠٠٧ به ٨/٩٤ در سال ٢٠٠٨ رسيده است اما ايـن رونـد در سال بعد متوقف شده و مجددا تورم کاهش چشم گير داشـته و بـه رقـم ٣/٠٤ رسـيده اسـت .
اعمال تحريم ها عليه کشور باعث شـد شـاخص فلاکـت از سـال ٢٠١٠ بـا شيب تندي افزايش پيدا کرده و در سال ٢٠١٢ با رسيدن نرخ تورم به ٤١ درصد رقم شاخص فلاکت ١٣٠ مجله اقتصادي سال هجدهم شماره هاي ٧ و ٨ به عدد بي سابقه ٧١ برسد.