چکیده:
زمینه و هدف: حفظ، تأمین و توسعه امنیت در جامعه، مهمترین عامل در شکلدهی، توسعه و پایداری تمدن اسلامی- ایرانی است. مقاله حاضر سعی دارد تا ضمن تبیین دیدگاه نخبگان اجرایی و علمی درخصوص ماهیت امنیت عمومی در کشور، وجوه مشترک و متفاوت دیدگاه آنها را بازنمایی کند.
روش: مطالعه حاضر بهلحاظ هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری دادهها، توصیفی ـ پیمایشی است. دادهها با استفاده از ابزار و فنون «تلاستار»، «فیشباول»، پرسشنامه و مبتنی بر نظرات 40 مدیر و خبره امنیتی کشور و 32 متخصص روششناسی، گردآوری شد.
یافتهها: بیشترین و کمترین تلقی نسبت به ماهیت امنیت عمومی، مربوط به دیدگاه چندوجهی و خاصگرا است؛ میزان تلقی نرمافزاری به ماهیت امنیت عمومی در مقایسه با نگاه سختافزاری 67% به 33% است؛ در بین پنج طیف و دیدگاه نسبت به ماهیت امنیت عمومی، دیدگاه عامگرا و نرمافزاری، بهطور مشترک در رتبه اول، امنیتِ فرایندی درونزاد رتبه دوم، دیدگاه سلبی در رتبه سوم و دیدگاه ذهنی رتبه چهارم را دارد. نکته قابل توجه ایناست که بیش از 81% پاسخدهندگان فقط یک دیدگاه را کافی ندانسته و قائل به بیش از یک دیدگاه بوده و تمایل به رویکردی چندوجهی دارند.
نتیجهگیری: با توجه به گستره، اهمیت و تنوع شرکتکنندگان، یافتههای این مطالعه میتواند زمینه مناسبی برای بازاندیشی و اعتلای دانش امنیت عمومی در کشورمان را فراهم کند. بهگونهایکه ضمن کمک به درک و تحلیل دیدگاههای نخبگان اجرایی و علمی امنیت عمومی، بستر لازم برای وحدت رویه و ارتقاء سطح و عمق تصمیم و اقدام در حوزه امنیت عمومی را آماده کند.
خلاصه ماشینی:
مؤمني (١٣٩٠)، امنيت عمومي را وضعيتي تعريف کرده است که ضمن حفظ و حراست از ارزش هاي اساسي و هنجارهاي جامعه ، عموم مردم از هرگونه تعرض و تهديدي نسبت به جان ، مال ، ناموس و عرض خود در امان بوده و درخصوص رعايت و حمايت از حقوق مشروع خود از طرف ساير بازيگران (افراد، گروه ها، نهادها و دولت ) اطمينان خاطر داشته و احساس آرامش کنند (مؤمني ، ١٣٩٠: ٤).
همانگونه که بررسي معنا و مفهوم امنيت عمومي ، مؤلفه هاي تأثيرگذار و سير تحولي آن نشان داد، نوع نگاه به چيستي و برداشت از امنيت عمومي متناسب با رهيافت و رويکرد انتخابي از سوي کارگزاران امنيتي هر کشور، متفاوت بوده و از آن جا که جهت گيري ها به موضوعات محتوايي مورد بحث در امنيت عمومي ، حوزه متنوع و گسترده اي را شامل مي شود بنابراين شناسايي و زمينه سازي براي ايجاد حس مشترک و درک همه پذير از انواع تلقي و نگاه به ماهيت امنيت عمومي ، از اهميت بسزايي برخوردار است .
پژوهش حاضر سعي کرده است با درک اهميت امنيت عمومي به عنوان زمينه و بسترساز توسعه پايدار کشور و اقتدار پوياي نظام ، ضمن سنجش ديدگاه هاي خبرگان و متوليان امنيتي کشور، ماهيت امنيت عمومي از منظر آنها درک شده و مورد تبيين قرار دهد.