ساختار فکری دانش در علم اطلاعات و دانش‌شناسی: تحلیلی کیفی برمبنای دیدگاه متخصصان موضوعی مقاله

هدف: بررسی ساختار فکری دانش در پژوهش‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی جهان برمبنای تحلیل دیدگاه صاحب‌نظران ایرانی این حوزه. روش‌شناسی: این مطالعه با رویکرد کیفی و با استفاده از روش مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و تحلیل محتوای کیفی با رویکرد قیاسی انجام شده است. درمجموع، 10 نفر از متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران به‌روش نمونه‌گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب و آرا و نظرات آنها تجزیه‌وتحلیل شد. یافته‌ها: تحلیل کیفی نتایج حاصل از مصاحبه با متخصصان موضوعی علم اطلاعات و دانش‌شناسی، به شناسایی 8 مقوله اصلی و 37 مقوله فرعی انجامید. یافته‌ها نشان داد ماهیت روش‌شناختی و بین‌رشته‌ای مطالعات علم‌سنجی سبب شده است پژوهش‌های این حوزه در مقایسه با سایر حوزه‌های زیرمجموعه علم اطلاعات و دانش‌شناسی ازنظر تعداد مدارک و استناد وضعیت بهتری داشته باشند. همچنین، نتایج تحلیل محتوای مصاحبه‌ها حاکی از آن است که روندهای موضوعی سال‌های اخیر در علم اطلاعات و دانش‌شناسی را می‌توان ذیل مقوله کلی «مطالعات اطلاعات» قرار داد. نتیجه‌گیری: ماهیت بین‌رشته‌ای حوزه‌های مطالعاتی، نقش بسزایی در میزان تولیدات علمی و استنادهای دریافتی پژوهشگران آنها دارد. نتایج نشان داد آگاهی کشورها از ارتباط تنگاتنگ رشد علمی و توسعه اقتصادی، سرمایه‌گذاری همه‌‌جانبه بر ارتقای جایگاه علمی، اختصاص سهم درخور ‌توجه از تولید ناخالص ملی به مباحث پژوهشی، و حمایت همه‌جانبه از طرح‌های پژوهشی در قالب اعطای پژوهانه، ازجمله مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در ساختار فکری دانش در علم اطلاعات و دانش‌شناسی هستند. طبق نتایج پژوهش حاضر، ضعف مبانی نظری و نوپابودن حوزه‌های مطالعاتی می‌تواند بر مقاله‌محوربودن آنها اثرگذار باشد؛ درحالی‌که حوزه‌هایی که مبانی نظری قوی‌تری دارند بیشتر به کتاب روی می‌آورند؛ زیرا کتاب ماهیت گذشته‌نگر دارد.

Purpose: The purpose of this study was to investigate the intellectual structure of global research in Library and Information Science based on the analysis of the views of Iranian experts. Methodology: In the present study, the semi-structured interview method was used to obtain the views of the Iranian specialized experts, and in order to evaluate the results of the interviews, a qualitative content analysis method was used with deductive approach. Considering the qualitative nature of the research, the use of purposeful sampling and snowball method ultimately led to the identification of 10 experts. Findings: The qualitative analysis of the results of the interview with the experts of Library and Information Science led to the identification of 8 main categories and 37 sub categories. The findings showed that the methodological and interdisciplinary nature of research in scientometrics has led to its superiority over the other subsectors of Library and Information Science in terms of number of documents and number of citations. Also, the results of the content analysis of the interviews indicated that the recent trends in Library and Information Science can be summarized as a general category of "information studies". Conclusion: The interdisciplinary nature of the study areas has a significant role in the amount of scientific publications and citations received by their researchers. The results showed that countries' awareness of the close relationship between scientific growth and economic development, comprehensive investment in promoting scientific status, the allocation of significant GDP contribution to research topics, and the comprehensive support of research projects in the form of grants Research is one of the most important factors influencing the intellectual structure of the field. According to the results of this study, the weakness of the theoretical bases and the native nature of study areas can affect their reliance on scientific papers; while areas with more powerful theoretical foundations are more likely to come into the book because of the retrospective nature of the book.

یافتهها نشان داد ماهیت روش شناختی و بین رشته ای مطالعات علم سنجی سبب شده است پژوهشهای این حوزه در مقایسه با سایر حوزههای زیر مجموعه علم اطلاعات و دانش شناسی از نظر تعداد مدارک و استناد وضعیت بهتری داشته باشند ،همچنین نتایج تحلیل محتوای مصاحبه ها حاکی از آن است که روندهای موضوعی سالهای اخیر در علم اطلاعات و دانش شناسی را میتوان ذیل مقوله کلی مطالعات اطلاعات قرار داد نتیجه گیری ماهیت بین رشتهای حوزههای ،مطالعاتی نقش بسزایی در میزان تولیدات علمی و استنادهای دریافتی پژوهشگران آنها دارد نتایج نشان داد آگاهی کشورها از ارتباط تنگاتنگ رشد علمی و توسعه اقتصادی سرمایه گذاری همه جانبه بر ارتقای جایگاه علمی اختصاص سهم در خور توجه از تولید ناخالص ملی به مباحث پژوهشی و حمایت همه جانبه از طرحهای پژوهشی در قالب اعطای پژوهانه از جمله مهمترین عوامل تأثیرگذار در ساختار فکری دانش در علم اطلاعات و دانش شناسی هستند طبق نتایج پژوهش حاضر، ضعف مبانی نظری و نوپا بودن حوزههای مطالعاتی میتواند بر مقاله محور بودن آنها اثرگذار باشد؛ در حالی که حوزه هایی که مبانی نظری قویتری دارند بیشتر به کتاب روی می آورند؛ زیرا کتاب ماهیت گذشته نگر دارد. Ferran-Ferrer, Guallar, Abadal, & Server جلب کرده است آنیانچا ۲۰۱۸) بر همین اساس در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد قیاسی ساختار فکری حاکم بر پژوهشهای علم اطلاعات و دانش شناسی بررسی شد.