چکیده:
بدون شک، محرمیت یکی از معیارهای اصلی طراحی و ساخت شهرهای اسلامی بوده است. تأکید اسلام بر محرمیت، باعث شده که این مشخصه بر تمامی ابعاد اجتماعی و فرهنگی که معماری، یکی از نمودهای آن است اثر بگذارد. در حقیقت، معماری ساختمان ها برای پاسخ به نیازهای فرهنگی و محیطی افراد، طراحی شده است. از آنجا که الگوی خانه های معاصرکرمانشاه تا حدودی گواه بر بی توجهی به اصل محرمیت در معماری و فرهنگ ایران است، ارائه الگویی برای حفظ محرمیت در خانه های امروزی براساس گونه شناسی مسکن، یکی از ضروریات مهم به نظر می رسد. هدف از این پژوهش، شناخت سلسله مراتب فضایی در ایجاد محرمیت درگونه شناسی تاریخی خانه هاست. با بررسی سلسله مراتب فضایی در ایجاد محرمیت، سیر تحول این فضاها در خانه های سه دوره، مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی، با تاکید برروش استدلال منطقی است. یافته های تحقیق نشان میدهد که در خانه های تاریخی(دوره سنتی و انتقال) کرمانشاه، سلسله مراتب در ورود به خانه با نیازهای ساکنان متناسب بوده است که این تناسب، کمتر در اولویت توجه طراحان امروزی قرارگرفته است. از این رو، با ایجاد سلسله مراتب در فضای ورودی، علاوه بر ایجاد محرمیت، می توان به تعریف درستی از فضاهای خصوصی و نیمه خصوصی در خانه های معاصر(تجدد) دست یافت و از اختلال در کاربری و هویت دیگر فضاها جلوگیری به عمل آورد.
Undoubtedly, privacy with the tool of spatial hierarchy has been one of the main criteria for designing and building Islamic cities. Islam's emphasis on privacy has caused this characteristic to affect all social and cultural aspects of which architecture is one of its manifestations. In fact, the architecture of buildings is designed to respond to the cultural and environmental needs of people. Since the model of the contemporary houses of Kermanshah is to some extent a proof of the disregard of the principle of privacy in Iranian architecture and culture, providing a model for maintaining privacy in modern houses based on the typology of housing seems to be one of the important necessities. The purpose of this research is to know the spatial hierarchy in creating privacy in the historical typology of houses. By investigating the spatial hierarchy in creating privacy, the evolution of these spaces in the houses of three eras was investigated. The research method is descriptive-analytical, with an emphasis on logical reasoning.The findings of the research show that in the historical houses (traditional and transition period) of Kermanshah, the hierarchy in entering the house has been proportional to the needs of the residents, and this proportionality is less in the priority of attention of today's designers.Therefore, by creating a hierarchy in the entrance space, in addition to creating privacy,it is possible to achieve a proper definition of private and semi-private spaces in contemporary (modern) houses and to prevent disruption in the use and identity of other spaces
خلاصه ماشینی:
درمعماري سنتي ايران ،فضاهايي مانندپيش ورودي،هشتي،حياط هاودالان ها مجموعه اي ازفضاهايحدواسط رابه وجودميآورندکه فردراازفضايشهربه فضاي شخصيميرساند(سلطان زاده ،١٣٧٢:٧٥)اين سلسله مراتب درورودبه خانه ،هم اکنون تبديل به تنهايک درشده است که مرزبين فضايعموميشهروفضايخصوصيخانواده است .
ورودي خانه باتوجه به درون گرايي کامل آن هادرمحل هاييساخته شده است که هيچ گونه ارتباط مستقيم بصريبادرون خانه به وجودنيايد(فرخ يار،١٣٩٠).
محرميت و سلسله مراتب ورود در خانه هاي پهلوي درنمونه هاي بررسيشده ازخانه هاي مربوط به دوره هاي پهلوياول ودوم ،فضايحد واسط به شکل متفاوتيديده ميشودوبه اين ترتيب سلسله مراتب وروددرسازمان فضايي اين خانه هانيزبه شکل متفاوتيوجوددارد.
سپس درمرحله گذارازحياط ياراه پله که تفاوت عمده اي راباخانه هاي دوره قاجارايجادميکنندوآن تبديل شدن نقش حياط به عنوان يک فضايبازوزيست پذيربه عنوان فضايتقسيم است .
بررسي سلسله مراتب و فضاهاي ايجادکننده محرميت در خانه هاي صمدي و سيدين و معاصر در شهر کرمانشاه توضيحات عکس پلان اين خانه اعياني ازدوبخش اندروني / وبيروني برخوردار است که هرکدام / داراي حياط هستند، ورودي به يک هشتي ودالان بازميشودو.
(2013), Introduction to Iranian Residential Architecture, Introverted Typology, Tehran: University of Science and Technology Publications[In Persian].
(2014), Acquaintance with Iranian residential architecture: extroverted typology, Tehran: Iran University of Science and Technology[In Persian].