چکیده:
مسائل و مشکلات زیست محیطی و تلاش در جهت بهبود شرایط زیست برای انسان‌ها و سایر جانداران از مهم‌ترین چالش‌هایی است که کشورهای رو به توسعه‌ای مانند ایران با آن دست به گریبان می‌باشند. در چنین شرایطی باید پذیرفت که دولت‌ها به‌تنهایی قادر به حل تمامی مشکلات و آسیب‌های وارده به محیط زیست نمی باشد؛ لذا باید برخی وظایف و مسئولیت‌ها بین دولت و شهروندان تقسیم شود و مردم از ناظران منفعل به شهروندان مسئولیت‌پذیر برای بهبود شرایط منابع محیط‌زیست زندگی خود، تبدیل شوند. در چنین شرایطی دولتمردان، تصمیم‌گیران و مدیران سطح بالای نظام در کنار مردم چاره‌ای جز هم‌راستایی، مشارکت و فعالیت‌های تعاملی در جهت کاستن از مصائب زیست محیطی و بهبود شاخص‌های زیست محیطی به‌منظور نجات از چنین وضعیتی نخواهند داشت. این تعامل و همکاری تنها در سایه آموزش پایه و همگانی آحاد جامعه، مدیران و مسئولین و توسل به اصول توسعه پایدار قابل تحصیل می‌باشد. عدم وجود آگاهی و دانش سیستماتیک در این زمینه در میان مدیران و تصمیم‌گیران کلان کشوری، یکی از بزرگترین مشکلات و چالش‌ها در این حوزه است؛ از این رو پژوهش حاضر به‌عنوان مطالعه‌ای توسعه‌ای و در عین حال کاربردی، درصدد بررسی مقالات موجود در این زمینه است. همچنین با توجه به اهمیت برنامه‌ریزی‌های زیست محیطی و آموزش مشارکت عموم در توسعه حفاظت از آن در برنامه‌های اقتصادی، به دنبال طراحی الگوی خط مشی گذاری مشارکت شهروندی در حوزه محیط زیست است.
The environmental problems and issues and attempt to improve the environmental conditions for humans and other creatures have been among the most important challenges faced by developing countries such as Iran for many years. It should be confirmed in such conditions that governments can’t solve all the imposed problems and damages to the environment. Therefore, some duties should be divided between government and citizens and people’s role should be changed from inactive observers to responsible citizens to improve their living environment resources. In such conditions, governors, decision-makers, and senior managers of the system won’t have any solution except alignment, engagement, and interactions to reduce the environmental problems and improve environmental indexes to rescue from these conditions. This interaction and cooperation can be studied only in the shadow of the basic and public education of members of the community of managers and officials and also resorting to the principles of sustainable development. This interaction and cooperation will be possible only in the light of the acquirable and sustainable development principles. The lack of the systematic awareness and knowledge among managers and decision-makers of the country is one of the biggest problems and challenges in this field. Thus, this research, as a developing and yet applied study, tries to examine the articles in this field and to design a policy-making pattern for civic engagement in the environmental field according to the importance of environmental plans and public engagement in developing its protection for economic plans.
خلاصه ماشینی:
مروری بر مطالعات خط مشی گذاری مشارکت شهروندی در حوزة محیط زیست با تأکید بر ضرورت آموزش پایه و همگانی مهدی احمدی تنکابنی١ نادر شیخ الاسلامی کندلوسی*٢ مسعود احمدی 3 چکیده مسـائل و مشـکلات زیسـت محیطی و تلاش در جهت بهبود شـرایط زیسـت برای انسـان ها و سـایر جانداران از مهم ترین چالش هایی اســت که کشــورهای رو به توســعه ای مانند ایران با آن دســت به گریبان می باشــند.
مبتنی بر چشـم انداز مطرح شـده برای سـال ١٤٠٤ کشـور و خط مشی های مرتبط با آن ، قرار اسـت که ایران رتبۀ برتر را در حیطه شـاخص های متفاوت اقتصـادی، اجتماعی و زیسـت محیطی کسـب نماید؛ اما نگاهی به شــاخص عملکرد زیســت محیطی نشــان می دهد که در میان ٢٤ کشــور منطقه خاورمیانه و شــمال آفریقا، جایگاه ایران به لحاظ عملکردی در رتبۀ بســیار ضــعیف (جایگاه ١٨) می باشــد (اســماعیلی فرد و همکاران ، ١٣٩٦؛ ص ١٥) محیط زیسـت ایران را انواع و اقسـام مسـائل و مشـکلات مورد تهدید قرار می دهند که بخش عمده ای از این مسـائل ناشـی از فعالیت های انسـانی و بخش اندکی نیز ناشـی از پدیده های طبیعی می باشـد.
قابل ذکر اسـت که مسـائل زیسـت محیطی به دلیل تأثیر حیاتی بر آحاد جامعه از جایگاه خاصی در ادبیات نظری مدیریت دولتی و خط مشـی گذاری عمومی برخوردارند؛ لذا،دسـت اندرکاران امور محیط زیسـتی با عنایت به نقش بی بدیل عامل انسـانی، همواره باید در پی بهره برداری بهینه از مشـارکت عمومی مردم در طرح ها و برنامه های محیط زیسـتی و حتی فرایند خط مشی گذاری محیط زیسـتی در راسـتای توسـعۀ منافع عمومی باشـند (اصـلی پور و همکاران ، ١٣٩٣؛ ص ٦٨).
(2007) Citizen Participation: Models and Methods, International Journal of Public Administration, Vol. 30, No. 11, pp.
(
, 
, 
)
