چکیده:
تعدّد موافقان و مخالفان نیمایوشیج، در میان بزرگان ادب فارسی، پژوهنده را بر آن داشت تا به بررسی و نقد دوگانگی اندیشه و باورهای فکری نیما بپردازد. هدف از این پژوهش، شناخت افکار و اندیشههای دوگانهای است که در گسترۀ شعر نیما دستخوش تغییر و دگرگونی میشود. در این پژوهش سعی بر آن میرود تا ضمن پرداختن به این دوگانگیهای فکری و شخصیّتی، شواهدی از شعر نیما هم آورده شود. موضوعاتی بحث برانگیز درباره نیما که سالهاست ذهن پژوهندگان را به خود مشغول داشته است. گروهی معتقدند او فردی این جهانی (سکولار)، انقلابی، چپگرا و منزوی بود و در مقابل، گروهی دیگر او را مسلمانی دیندار، صلحجو و مردمی میدانند. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که شخصیّت نیما، جامع اضداد است. در شعر او مبانی و دیدگاههای دوگانه و گاهی چندگانه مطرح میشود که با یکدیگر در تقابل هستند؛ این دوگانگیهای فکری گاهی به تناقضگویی میانجامد. بر این اساس، شناخت این دیدگاهها و بیان مبانی فکری متضادّ او، راهگشای شناخت شخصیّت و شعر نیما میگردد.
The diversity of pros and cons of Nima Yushij, among the great thinkers of Persian literature made the writers of this paper deal with studying and criticizing the duality and beliefs of Nima. The aim of this research is knowing the dual thoughts which in the span of Nima’s poetry has undergone transformation We have tried to discuss the duality of speculation of Nima. To bring some examples from his poetry as an evidence. The controversial subjects about Nima have occupied the minds of researchers for years. Some believe that he was secular, revolutionary, leftist, and seclusive; there are other people who consider him a religious Moslem, pacifist man. The findings of this research shows that his character was a combination of contraries. Sometimes we see dual or more view points in his poetry which are opposite to each other in theory and practice. Therefore, these view points and the opposite thinking leads to knowing the character and his poetry.
خلاصه ماشینی:
آیا با این کار خواسته است، علاقۀ خود را به مسیحیت بیان کند؟ نیما همچنین در یکی از اشعاری که در دفتر اشعار تازه منتشرشدهاش به چشم میخورد، با عنوان «رنج» شعری دارد که نشاندهندۀ اعتقاد او به تناسخ است: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} چهرۀ دیگر نیما که با آنچه از او گفته شد، در تضاد است، دفاع او از اسلام، قرآن و ائمّۀ معصومین است.
او در این سروده از موجودی پلید سخن میگوید که در بارگاه خود ایستاده و از کشتن مردمان خوشحال است؛ امّا ناگهان وامپیر پیر بیمار میشود و گمان مردم بر این است که: «کاین بارِ آخر است / کان جانور به بندگی خلق ناظر است» (نیما، 1396: 187)؛ آیا با توجّه به تاریخ سرایش شعر که اسفند 1319 است نمیتوان گفت منظور نیما، رضاشاه بوده است؟ دفاع از انسانهای مظلوم و ستم دیده و تشویق به قیام و انقلاب علیه ظالمان و ستمگران، در بسیاری از اشعار نیما به چشم میخورد.
شفیعی کدکنی، 1380: 50؛ جعفری، 1386: 226؛ فتوحی، 1389: 119) رمانتیسم ممکن است فردی یا اجتماعی باشد که نیما در هر دو نوع آن شعر سروده است: در نوع فردی، سرودههایی همچون؛ «قصّۀ رنگ پریده، خون سرد»، «ای شب» و «افسانه» و در نوع اجتماعی آن، سرودههایی مانند؛ «ققنوس» و «پادشاه فتح»؛ هرچند مرز دقیق و مشخّصی برای این نوع اشعار نمیتوان کشید؛ چرا که، ویژگیهای مکتب سمبولیسم هم در برخی از آنان دیده میشود.