چکیده:
مدیریت سبز این پدیده نوظهور، در تکامل نظریههای رشد و توسعه اقتصادی مبتنی بر توسعه پایدار وارد ادبیات مدیریت شد و امروزه به یکی از نگرانیهای عمده در سازمانها تبدیل شده است. هدف این مقاله ارائه الگوی مدیریت سبز برای سازمانهای دولتی ایران و شناسایی ابعاد و مولفههای آن است. پرداختن به این موضوع به منظور کاهش هزینهها، تغییر الگوی مصرف، تخصیص بهینه منابع و کاهش ضایعات درجهت بهبود محیطزیست حائزاهمیت است. در این پژوهش با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند و غیراحتمالی با12 تن از مدیران و کارشناسان مدیریت سبز در سازمان محیط زیست شهر تهران، اساتید دانشگاه و خبرگان سیاسی این حوزه مصاحبههای نیمه ساختاریافته بهعمل آمد و به همراه 12متن حاوی نظرات آنها در رسانهها، با استفاده از نرمافزارMAXQDA به روش تحلیل مضمون مورد تحلیل قرار گرفت. در نتیجهی تحلیلدادهها 313کد غیرتکرای، مشتمل بر 31 مضمون پایه، 14مضمون سازمان دهنده و 3مضمون فراگیر شناسایی شدند. سنجش قابل اعتماد بودن یافتهها با استفاده از معیارهای چهارگانه گوبا و لینکلن تحقق یافت. نتایج پژوهش در قالب الگویی جامع و سه بعدی منطبق با مدل سهشاخگی شامل مضامین ساختاری (بعد مدیریتی)، مضامین محتوایی (بعدرفتاری) و مضامین زمینهای (بعد محیطی) ارائه شده است. تفسیر و تحلیل دادههای پژوهش نشان داد "بازتعریف ارزشها و سیاستگذاری سبز از طریق گفتمان در حوزه آب، انرژی، تجهیزات و پسماند"، "پایبندی به مسئولیت اجتماعی سازمان با الهام از سبک مدیران عالی سازمان" و"توجه بیشتر به بعد اجتماعی و ارزشی جامعه" تسهیل کننده اجرای مدیریت سبز در سازمانهای دولتی ایران خواهد بود.
Green management, is an emerging phenomenon that has entered into the management literature when theories of economic growth and development were evolving. This new concept is based on sustainable development, and recently has become one of the major concerns in organizational studies. This paper is aimed at presenting a green management model for Iran's public organizations. It is assumed that the green management helps to reduce costs, change the consumption pattern, raise the optimal allocation of resources and reduce waste, all requirements to improve the environment. The persons who were interviewed in this research, consisted of 12 experts in the field of green management who were expert managers of Iran’s Environment Organization and university professors. They had been selected on a purposive Sampling method. Data was collected via 12 texts of expert’s opinions. We analyzed the texts using MAXQDA software and thematic analysis method. As a result of data analysis, 313 non-repetitive codes were identified, including 31 basic, 14 organizing and 3 inclusive themes. For reliability of the findings we used Guba and Lincoln's four criteria. The research result that is presented in a three-dimensional model, includes structural themes (management dimension), contextual themes (behavioral dimension) and contextual themes (environmental dimension). The interpretation and analysis of the research data showed "redefinition of values and green policymaking through discourse in the field of water, energy, equipment and waste", "Adherence to the social responsibility of the organization inspired by the style of the top managers of the organization" and "paying more attention to the social and value dimension of society" will be a facilitator in implementation of green management in the Iranian public organizations
خلاصه ماشینی:
بـر طبق تحقيقات چنگ و هانگ (٢٠٢١)، مهمترين پيامد کليدي اجرايـي شـدن مـديريت سبز در سازمان هاي بخش دولتي و بخش خصوصي؛ همراسـتاسـازي رفتـار کارکنـان بـا اصول سازمان مبتني بر صيانت از محيط زيست به منظور تحقـق هويـت سـازماني سـبز است (٢٠٢١,Hung &Chang ) همچنين پذيرش بهتر تغييـرات سـازماني (٢٠٢٠,Scoones) و ايجاد مزيت رقابتي سبز(٢٠٢٢ ,Chen, Gao& Zhang) شفافيت سازماني ٢٠١٨.
(٢٠٢٠ ,Xu. et al) از آنجـايي کـه نقـش سـازمان هـاي دولتـي و سياستگذاران يک کشور در پاسخگويي به مسائل زيست محيطي و تغييرات اقليم بسـيار حياتي است دولت ها به يکي از مهمترين بازيگران سياسي در تـدوين دسـتورالعمل هـا و برنامه هاي مديريت سبز تبديل شده و مشروعيت منحصـربفردي در تـأمين و تخصـيص منابع نسبت به ديگر بازيگران دارند.
(٢-Pp١,٢٠٠٤,Eckersley) مناقشه اي که همواره ما بين حاميان محيط زيسـت ، انجمـن هـاي مـديريت سـبز و تئورزين هاي سياسي و متخصصان اين حوزه در تعريف دولت سبز وجود دارد ايـن اسـت که آيا دولت سبز يک دولت مقتدر است ؟ دولتي کـه بتوانـد در آينـده مسـائل دولـت – ملّت را به درستي شناسايي و اداره نموده و صيانت از منابع طبيعي و انسـاني سـازمان و همچنين حاکميت قانون را به رسميّت بشناسد.
در واقـع اسـتفاده پايـدار از منـابع طبيعـي مهمترين سياست توسعه سبز است ( ٢٠٠٠٥٥,Furtado,Belt& Jammi)؛ زيرا از يـک سـو حفظ محيط زيست و مصرف بهينه منابع از مهمترين عوامل دستيابي به مديريت توسعه پايدار بوده (٢٠٠٤,Yamamoto &Hur, Ik ) و از سوي ديگر هدف اصلي مـديريت سـبز در سازمان ؛ بهبود کيفيت محيط کاري، سازماندهي مجدد سـاختار و بهبـود فرآينـد اسـت .
Hamid, Redhwan Mohammed Saleh(2021), The joint impact of green human resource management, leadership and organizational culture on employees’ green behaviour and organisational environmental performance, Journal of Cleaner Production.