چکیده:
سیّاحان، سفیران ملّت‌ها در حوزة فرهنگ و تمدنِ پیشامُدرن به شمار می‌روند، آن‌ها با سفر به سویه‌های نامعلوم و کرانه‌های ناپیدا، فارغ از هر نیّتی که داشته‌اند، دشواری و رنج سفر را بر خود هموار کرده تا با نگاه جامعه‌شناختی و هستی‌شناسانه، از فرهنگ و آداب و رسوم و موقعیّت دیگر ملّت‌ها آگاهی یابند. حجم بزرگی از آگاهی‌های ما در گسترة تاریخ و جوامع، حاصلِ جستجوها، مشاهدات و گزارش‌هایی است که از جانب سیّاحان و گردشگران و در قالب سفرنامه‌ها، برجای مانده است، مانند سفرنامه‌های ناصرخسرو، ابن‌بطوطه، کلاویخو و دلاواله که هر یک به فراخور، مبنای آگاهی و شناخت ما از کیفیّت جوامعِ دوردست‌های تاریخ و میانه‌های تمدن اسلامی است. با روی کار آمدن سلسلة صفویه، شمار سیّاحان و سفرنامه‌ها رو به افزایش نهاد، چنان‌که سفرنامه‌های دلاواله، شاردن، تاورنیه و... از مهم‌ترین منابع این دوره به شمارند. دراین‌میان پیترو دلاواله، جهانگرد ایتالیایی، یکی از نامبُردارترین سیّاحان غربی است که در آغاز سدة هفده میلادی(1617)، آن هم با نیّات سیاسی، به دربار شاه‌عباسِ صفوی راه یافت و متعاقب آن پس از شش سال اقامت در ایران و در مجاورت دربار، حجم معتنابهی از مشاهدات و برداشت‌های خود را از فرهنگ و سنّنِ ایرانی با رویکرد مردم‌نگرانه و دیدگاهی وقایع‌نگارانه به تصویر کشید. این نوشتار می‌کوشد به شیوۀ اسنادی و کتابخانه‌ای بخش‌هایی از مشاهدات و داوری‌های مردم‌نگرانۀ این سیّاح ایتالیایی از آداب و رسوم ایرانی/ مازندرانی را که در یکی از سفرهای سالیانۀ شاه‌عباس به مازندران(بهشهر) ملازم او بوده‌است، بررسی و تحلیل نماید.
Tourists are ambassadors of nations in the field of pre-modern culture and civilization. By traveling to unknown directions and invisible shores, regardless of their intentions, they have eased the difficulty and suffering of travel to a sociological and ontological point of view. A large part of our knowledge in the field of history and societies is the result of searches, observations and reports that have been left by tourists in the form of travelogues, such as the travelogues of Nasser Khosrow, Ibn Battuta, Klavikho and Delawala, each of which is appropriate. It is the basis of our awareness and knowledge of the quality of distant societies in the history and middle of Islamic civilization. With the coming to power of the Safavid dynasty, the number of tourists and travelogues increased, as the travelogues of Delavaleh, Chardin, Tavernier, etc. are among the most important sources of this period. Meanwhile, Pietro Delavalle, an Italian tourist, is one of the most famous Western tourists who entered the court of Shah Abbas Safavid with political intentions at the beginning of the seventeenth century, and after living in Iran for many years, next to the court and in direct contact with the people. , Portrayed a considerable volume of his observations and perceptions of Iranian culture and traditions with a sociological approach. This article tries to document and analyze parts of the sociological and ethnographic observations and judgments of this Italian tourist about Iranian customs based on his stay in Mazandaran.
خلاصه ماشینی:
او در ایـن دو مکتوب جزئیات مبسوطی از آداب و رسوم ایرانی از محیط دربـار تـا بـازار را از بـدو ورود به این سرزمین برای دوستش باز نمود، جزئیاتی نظیر: مهربانی مردم کُرد و توصـیف کرسـی وگرمای آن (دلاواله ، ١٤:١٣٤٨) تفکیک اتـاق هـای غـذا خـوری زنـان و مـردان هنگـام غـذا خوردن و غذا خوردن با دسـت و مرسـوم نبـودن قاشـق (ص :١٣) کیفیـت و شـکل نـان در ایران (ص :١٣) چهره و ظاهر ایرانیها(ص :١٠) سخاوتمندی و آئینِ پیشکش کـردن هـدایا در نزد ایرانیان (ص : ٢٨-٢٢)، چهارزانو نشستن ایرانیها در مهمانیها و ایـن کـه دراز کـردن پـا بیادبی محسوب میشد(ص :٢٤) موسیقی و رقص و سرود در بزم های ایرانی و آوازخـوانی زنان (ص :٢٥) واکنش ایرانیان به خسوف (ص :٨١) همراهی زنان با همسران خود در جنگـل - هــا(ص :٩٤) نحــوة تهیــۀ بــرنج و پلــو(ص :٢٧ ) مصــرف پیــاز در وعــده هــای غــذایی ایرانیان (ص :٢٧) شستن دست ها با آفتابه لگـن پـیش و پـس از غـذا(ص :٢٧) مرسـوم نبـودن وجود دستمال در سفره هـای ایرانـی(ص :٢٦) حجـاب و پوشـیده بـودن چهـره و صـورت زنان (ص :١٠٣) آئـین نامگـذاری و القـاب و خطـاب زنـان (ص :٩٦-٩٥) رنـگ لبـاس هـای ایرانیان (ص :٩١) فقد لبـاس هـای متحدالشـکل بـرای مسـتخدمین و سـایر طبقـات و حتـی خانواده های ایرانی(ص :٩١) ماش و اهمیت مصرف آن در بین ایرانیان (ص :٩٠) باغ های میـوة 146 ایرانی و کود دادن درختان (ص :٨٩) تفاوت محیط زندگی ایرانـیهـا و شـرقیهـا بـا غربـی- ها(ص :٨٣) دلایل اعتقادی نفرت گبرها از قورباغه و لاکپشت و خرچنـگ (ص :٨٠) نـوروز و جشن گل سرخ (ص :٨٧) بدقولی خدمه های ایرانی منجملـه قـاطرچیهـا(ص :٣١) آئـین و مناسک مذهبی عاشورا و بزرگداشت امام حسین (ع ) در محرم (ص :٨٢) آیینِ بیسـت و یکـم ماه رمضان و شهادت امام اول شیعیان (ع ) (ص :٨٥) مصرف ادویۀ گیاهی در نـزد ایرانیـان بـه سبک هندیها(ص :٩٠) و...
(
, 
, 
)
