چکیده:
فیزیکالیسم در قرن گذشته کمابیش بر مباحث فلسفه ذهن سیطره داشته است. یکی از مهمترین استدلالهایی که در جهت رد فیزیکالیسم اقامه شده است استدلال معرفت نام دارد. اما این استدلال به سهم خود با مخالفتهای متنوعی روبهروست. هدف مقاله بررسی استدلال و ارزیابی وثاقت آن در برابر یکی از مهمترین دسته اشکالات وارده بر آن یعنی نظریه توانایی است. بدین جهت نخست به جایگاه استدلال معرفت در مباحث معاصر فلسفه ذهن اشاره کردهایم. سپس با ارایه تقریری منتخب، تصویری روشن از این استدلال فراهم کردهایم و پس از آن به توضیح نظریه توانایی و تلاشهای طرفداران آن در نقض استدلال معرفت روی آوردهایم. بنا بر نظر منتخب میتوان نظریه توانایی را در دو ادعا خلاصه نمود: آموخته جدید مری از گونه دانشهای چگونگی است و دانشهای چگونگی درحقیقت از سنخ تواناییاند. در انتها با بررسی بیشتر به این نتیجه رسیدهایم که هر دو ادعا قابل نقض هستند و از این جهت نظریه توانایی قادر به رد استدلال معرفت نیست.
خلاصه ماشینی:
اما فرض بر این بود که مری تمامی دانشهای فیزیکال در ارتباط با دیدن و فهم قرمز را میداند؛ پس میتوان نتیجه گرفت تجربه کردن قرمزی دارای کیفیت و برخوردار از حقیقتی است که توسط علوم فیزیکال قابل تحصیل نیست بنابراین فیزیکالیسم باطل است (جکسون، 1986، ص 291).
طبق مفاد مقدمه دوم، واضح شد که براساس مدعای مدافعان استدلال معرفت در فرض صدق فیزیکالیسم دستیابی به تمامی حقایق عالم ازجمله (ویژگی پدیداری رنگها) باید علیالقاعده قابل استنتاج پیشینی از معارف فیزیکی باشد؛ اما آیا شرایط خاص مری به او اجازه اقدام به چنین استنتاجی را میدهد؟ برای اصحاب فن واضح است که حتی اگر از احتمال ناتوانی افراد از انجام چنین عملیاتهای معرفتی نیز چشم پوشیم (که درباره مری چنین احتمالی بنابر فرض منتفی است) باز هم لزوماً پیشینی بودن یک گزاره به این نتیجه منتهی نمیگردد که همگان به چنان گزارهای علم داشته باشند؛ زیرا تقسیم گزارهها به پیشینی و پسینی ناظر به مقام تصدیق آنهاست و نه فراهم آوردن تصورات سازنده آن.
Dennett, Daniel, 2004, "Epiphenomenal Qualia?", in Ludlow, Peter, & Yujin Nagasawa, & Daniel Stoljar, There’s Something About Mary: Essays on Phenomenal Consciousness and Frank Jackson’s Knowledge Argument, Cambridge, MA, MIT Press.
Horgan, Terence, 2004, "Jackson on Physical Information and Qualia", in Ludlow, Peter, & Yujin Nagasawa, & Daniel Stoljar, There’s Something About Mary: Essays on Phenomenal Consciousness and Frank Jackson’s Knowledge Argument, Cambridge, MA, MIT Press.