چکیده:
توجه به مسئله «کارمندی» با مؤلفه‌هایی چون بی‌انگیزگی کارمندان، ناکارآمدی نظام کارمندی و فساد و کُندی و تعلل در سازمان‌های بوروکراتیک از مقولات مهمی است که از منظرهای مختلفی به آن پرداخته شده است. در این تحقیق سعی شده در نسبت میان جامعه و انسان ایرانی با سازمان بوروکراتیک مدرن ابعاد موضوع طرح گردد. برای این مهم بازخوانی نظام سنتی کار در ایران و شناخت مؤلفه‌های آن نظام ضروری تشخیص داده شد که با روش جامعه‌شناسی تاریخی صورت گرفت. یافته‌های تحقیق در این بخش راسیونال نبودن، تقدس معنای کار، همیاری و تعاون به جای همکاری و رقابت، رابطه بین محصول و تولید کننده، با کیفیت بودن محصولات ایرانی را به‌عنوان مهم‌ترین مولفه‌های نظام سنتی کار در ایران نشان داد. در ادامه تجربیات متعدد ورود سازمان مدرن به ایران و تبعات اجتماعی آن مورد بررسی قرار گرفت و تجربه‌های شکست‌های سازمان‌های مدرنی چون ارتش، بانک، آموزش عمومی، نظام پزشکی و سلامت و امثال آن در زندگی ایرانیان بررسی شد. در نتیجه‌گیری مشخص شد که جمع‌بندی شکست‌ها ذیل ناهماهنگی میان جامعه ایرانی و انسان ایرانی با سازمان مدرن کار اگرچه بخشی از واقعیت را بازنمایی می‌کند اما صورت‌بندی آن با عنوان نداشتن آمادگی‌های فرهنگی، اجتماعی، مهارتی از سوی جامعه ایرانی برای بکارگیری سازمان مدرن نادرست است. بلکه این ناهماهنگی حداقل در موارد مهمی باید با تغییرات بنیادین در انگاره‌ها و آموزه‌ها و اصول سازمان بویژه سازمان‌های بوروکراتیک تدارک گردد و نه با تغییر در آمادگی‌های فرهنگی و اجتماعی ایرانیان.
In this research, the issue of modern work organization in Iran and its incompatibility with the traditional work system in this country has been discussed. The entrance to the discussion is to pay attention to the issue of "employee" with components such as lack of motivation of employees, inefficiency of the personnel system and corruption and slowness and procrastination in this structure. In order to investigate this issue using historical sociology method, the issue of modern labor organization entering Iran, its confrontation with work culture in Iran and its social consequences have been discussed. Non-rationality, sanctity of work, cooperation and cooperation instead of cooperation and competition, relationship between product and producer, quality of Iranian products are considered the most important components of work culture in Iran. In the following, the many experiences of entering modern organization in Iran and its social consequences are examined. The failures of modern organizations such as the army, banks, public education, medical and health systems, and the like; It shows the incompatibility of the Iranian people's civilizational identity with the modern work system. The reason for these continuous failures, contrary to the initial idea, is not a deficiency in the personality of Iranians, nor in not being well-westernized, but the main reason is the incompatibility of the Western work system with the Iranian personality and work system. Finally, it is proposed to design new structures that are appropriate to the work culture in Iran.
خلاصه ماشینی:
برای برخی در مواجهه با سازمان مدرن سوال این گونه شکل گرفته که چرا کارمندان، کار نمی کنند؟ یا به زبان رسمی تر این که چرا بهره وری و انگیزه کارمندان پایین است؟، خلیل اقدم (1392) در مقاله مفصلی با عنوان مطالعه تحقیقات انجام گرفته در رابطه با بهره وری نیروی انسانی با بررسی دوازده تحقیق صورت گرفته در این زمینه در ایران نشان می دهد بهره وری نیروی انسانی در همه تحقیقات پایین و گاهی حتی منفی بوده است خبرگزاری رسمی ایسنا وضعیت بهره وری ایران در مقایسه با کشورهای منطقه را چنین توصیف کرده است: «ایران در بین ۲۵ کشور منطقه از نظر شاخص بهره وری نیروی کار و سرمایه به ترتیب در رده های ۱۲ و ۲۲ قرار دارد.
ا تاملی بر تعامل بوروکراسی و فرهنگ در ایران مقاله ای است برگرفته از رساله دکتری که ناسازگاری ویژگی های فرهنگی و ارزشی ایرانیان با ساختار بوروکراسی را نشان داده و البته در نهایت پیشنهاد کرده تا در فرایندی طولانی مدت با استفاده از ظرفیتهای اولیه فرهنگ ایرانی، آن را با بوروکراسی سازگار نمایند تا به مرور سایر اجزای فرهنگ نیز مطابق با مولفه های سازمان برورکرات اصلاح شوند فقیهی و همکاران (۱۳۸۹) این مقاله فرهنگ ایرانی را ضعیف و منفی تلقی کرده که البته واجد ظرفیتهایی برای اصلاح و در نتیجه برورکرات شدن می باشد: برخی از ویژگیهای فرهنگی ایران نظیر فامیل بازی اقتدارگرایی و اعطاء امتیازهای ویژه به افراد صاحب جایگاه قدرت، عدم پذیرش نقطه نظرهای مخالف اجتناب از عدم اطمینانها، کم اعتمادی نسبت به یکدیگر، گریز از مسئولیتها، سطح پایین آینده نگری مبادرت به پارتی بازی و احساسی و هیجانی عمل کردن که از عقلانیت کمتری برخوردارند تاثیر عمیقی بر ویژگیهای ساختار بوروکراسی داشته اند.
(
, 
, 
)
