چکیده:
هدف پژوهش حاضر بازخوانی ارتباط دو مفهوم حق و عدالت از دیدگاه شهید مطهری است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که عدلی که در مورد رفتار بشر مطرح است، عدل به معنای حقوق دیگران است. عدالت اجتماعی رعایت مساوات در وضع و اجرای قانون است، به‌گونه‌ای که در پرتو آن هر کس به حق و حقوق خود دست یابد. مهم‌ترین اثر منفی نبود عدالت در جامعه، برهم خوردن تعادل، آرامش و سلامت روان جامعه و شهروندان آن است که موجب تغییر غیرمنطقیِ افکار، اعتقادات، باورهای اخلاقی و رفتار اعضای جامعه می‌شود و محیطِ زندگی ناامنی را فراهم می‌کند.
The purpose of the present study is to review the relation between the two concepts of right and justice from the viewpoint of Shahid Motahhari. The research method is descriptive analysis and the results showed that the subject of justice mentioned about human behavior implies human rights. Social justice is the observance of equality in the legislation and execution of law so that everyone would achieve his/her right. The most significant impact of lack of justice in society is the disruption of the balance, calmness, and mental health of society and its citizens which would unreasonably change their thoughts, moral beliefs, and behavior and bring unsafety in the living environment.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اینکه ایشان در اینجا تذکر می‌دهد که تفسیر درست معنای تساوی برای عدالت، در واقع همان معنای سوم یعنی رعایت استحقاق‌ها و دادن حق افراد است (مطهری، 1384: ج1، ص80)؛ در جایی دیگر تصریح کرده است که عدالت به‌معنای توازن و تناسب نیز از عدالت به‌معنای «اعطای حق» بیرون نیست، چون اجتماعی که در آن حقوق افراد پایمال می‌شود، هیچ‌وقت به توازن نمی‌رسد (مطهری، 1384: ج21، ص223).
استاد در جایی تصریح می‌کند که اعطای حق ذی‌حق تعریف مطلق عدالت است و عدالت اجتماعی را به‌طور خاص به رعایت مساوات در جعل قانون و اجرای آن تعریف می‌کند و توضیح می‌دهد که منظور تساوی مطلق و در یک سطح نگاه داشتن همه افراد جامعه نیست (مطهری، 1378: ج6، ص253).
استاد مطهری نیز چون در تعریف خود از عدالت، «حق» را أخذ کرده است و آن را یکی از دو پایه عدالت اجتماعی می‌داند، در مورد آن به تفصیل بحث کرده است.
در اینجا گذشته از کلیت جامعه، طرز برخورد افراد و اینکه آیا حقوق و شئون لازم‌الرعایه آنان مراعات شده یا نه، مورد بحث است، از این‌رو الگویی که این ظرفیت را دارد که به طور مطلق، چه در حوزه فردی و چه در حوزه اجتماعی، برای عدل به‌کار گرفته شود، همان رعایت حقوق است؛ لذا، استاد مطهری در مباحث خود، عدل را به همین مباحث استعمال می‌کند (لک‌زایی، 1381: ص114).
استاد معتقد است که چون خود جامعه ذی‌حق است، علاوه بر عدالت به معنای توازن، عدالت به معنای اعطای حق نیز به تقدم حق عموم بر حق فرد حکم می‌کند (مطهری، 1378: ج1، ص463).
(
, 
, 
)
