چکیده:
در پاسخ به این پرسش که نحوه سیاستورزی آیتالله سیستانی بر چه مبانی فقهی استوار است؟ تحلیلهای اندکی وجود دارد و اغلب تحلیلها نیز بر توصیف رفتار سیاسی او متمرکز شدهاند. بررسی منابع فقهی و نظرات ایشان نشان میدهد که وی در کشاکش میان اندیشه آیتالله خویی و اندیشه امام خمینی- که مجتهدین را روانه حکومت میکند- راهی جز بازگشت به میرزای نائینی در تنبیه الامه و تنزیه المله ندارد. بازگشت به نائینی نیاز امروز عراق است که به درستی، وی، مبانی آن را- نه در هیأت سلطنت-، بلکه در نظمی دموکراتیک بازسازی کرده است. آیتالله سیستانی همانند نائینی از قرارداد میان مردم و والی، حمایت میکند، اما نظریه او را با سه تغییر، آن هم در هیأت جمهوریت بازسازی مینماید. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی از روش توصیفی، تبیینی و تحلیلی است که مدرسه فکری آیتالله سیستانی را در این سه مرحله مورد بازخوانی و تحلیل قرار میدهد. اندیشه سیاسی آیتالله سیستانی اندکی متفاوتر از مدرسه آیتالله خویی و نیز مدرسه امام خمینی است و به نوعی در میانه آن دو قرار دارد. با این همه، ایشان نیز همانند بسیاری از متفکرین حوزه نجف، متاثر از هنجارهایی است که طی یکی و دو قرن اخیر در این حوزه مرسوم بوده است. هنجارهایی که بیشتر توسط شیخ مرتضی انصاری و سپس شاگردش مرحوم آخوند خراسانی و نیز شاگرد وی یعنی میرزای نائینی بناء شده بود. در واقع آیتالله سیستانی تحت تاثیر این جریان توانسته است اندیشه نائینی را در دوره اخیر بازخوانی و براساس آن از دولتی مدنی در بغداد حمایت کند.
For the answer to the question about jurisprudential foundation underlying Ayatollah Sistani’s policy, there is little analysis which are mostly focused on just description of his political behavior. An investigation of jurisprudential references as well as his ideas shows that between the views of Ayatollah Khoyi and Imam Khomeini which send Mujtahidin to the government, he returns to the doctrine of Mirza Na’ini in the Tanbih al-Ummah wa Tanzil al-Millah (the admonition of people and the refinement of sharia). Returning to Na’ini’s idea is needed in Iraqi society today that its principles are accurately reconstructed not in a monarchy but a democratic system. Ayatollah Sistani. Similar to Na’ini, supports a contract between the people and the governor; however, reconstructs the theory with three changes in the republican assembly. The research method is a combination of descriptive, explanatory, and analytical methods that re-read and analyze the intellectual doctrine of Ayatollah Sistani in these three stages. His political ideology is slightly different from the doctrine of Ayatollah Khoyi and Imam Khomeini and somehow in the middle. However, like many other thinkers in Najaf seminary, he isalso influenced by the norms that have been prevalent in this field over the last one or two centuries. The norms that were mostly established by Sheikh Morteza Ansari, and then Akhound Khorasani, and his student Mirza Na’ini. Indeed, Ayatollah Sistani under the influence of this movement has been able to revisit the doctrine of Na’ini and accordingly back up a civil government in Baghdad.
خلاصه ماشینی:
com چکیده در پاسخ به این پرسش که نحوه سیاستورزی آیتالله سیستانی بر چه مبانی فقهی استوار است؟ تحلیلهای اندکی وجود دارد و اغلب تحلیلها نیز بر توصیف رفتار سیاسی او متمرکز شدهاند.
اندیشه سیاسی آیتالله سیستانی اندکی متفاوتر از مدرسه آیتالله خویی و نیز مدرسه امام خمینی است و به نوعی در میانه آن دو قرار دارد.
این پژوهش در ابتدا تلاش میکند، مبانی تفکر سیاسی ایشان را در سه محور- نفی ولایت عامه، حق تصرف مردم در حوزه غیر منصوصات و نظریه اراده الامه بررسی، و در بخش دوم نیز کنش اجتماعی او را مورد مطالعه قرار دهد.
ابوالقاسم عارفنژاد نیز اندیشه سیاسی آیتالله سیستانی را در تمایز با خویی، صدر اول و امام خمینی تحلیل میکند و در نهایت مبانی او را به نائینی نزدیک میداند (عارفنژاد، 1390: ص41-74)؛ که البته، این ایده نیز در Leydor & Visser Machiavellianism تحلیلگران عراقی رواج دارد.
تأمل در سخن و کنش آیتالله سیستانی نیز مؤید آن است که این روایت از اندیشه سیاسی ایشان، دقیقتر است؛ به ویژه آنکه او در کشاکش میان اندیشه خویی -که تجنب از سیاست را به همراه دارد- و اندیشه امام خمینی، صدر اول و دوم -که مجتهدین را روانه حکومت میکند- راهی جز بازگشت به نائینی ندارد.
3. نظریه اراده الامه براساس چنین مبانی است که آیتالله سیستانی با عبور از ولایت فقیهان در امور نوعی -فاقد نص- به رأی و انتخاب مردم احترام مینهد و از دولتی حمایت میورزد که مردم، آن را طی یک روند سالم و دموکراتیک پذیرفته باشند.