چکیده:
درک سرشت پژوهشهای یک حوزهی دانشگاهی و رفتار پژوهشگران در آن حوزه، به خصوص در مورد مقولات میان رشتهای بسیار مهم است. درک حاصله به برنامه ریزان و پژوهشگران کمک میکند تا ضمن فهم وضعیت گذشته و حال، برای بهبود وضعیت آینده نقشه راه دقیقتری داشته باشند. این مهم در مورد آینده پژوهی نیز صادق است به خصوص اینکه آینده پژوهی ذاتا در مورد وضعیت آینده است و فهم گذشته و حال آن نشان میدهد که به کدام آیندهها بیشتر پرداختهایم و از کدام آیندهها غفلت کردهایم. برای رسیدن به این درک به مطالعات علم سنجی نیاز است که در این پژوهش به منظور تحلیل مقالات آینده پژوهی منتشر شده در نشریات علمی ایران از ابزارهای آن استفاده شد. جامعه این تحقیق تعداد 920 مقاله منتشر شده در حوزه آینده پژوهی بود. نتایج نشان داد که شبکه هم نویسندگی بر اساس سنجههای مرکزیت به چه شکل است. همچنین هشت خوشه موضوعی در این زمینه شناسایی شدند و جایگاه آنها در نمودار راهبردی مشخص گردید. خوشه "جغرافیدانهای عاشق آینده" به عنوان خوشهی با مرکزیت و تراکم بالا مشخص شد. همچنین خوشههای "آینده نگاری راهبردی" و " آموزش عالی آیندهگرا" به عنوان خوشههای نابالغ و توسعه نایافته معرفی شدند. خوشههای "توسعه دانشی"، "آینده دینی"، "روابط منطقهای" و "وزن سنگین روش" در منطقه افول و نوظهور قرار گرفتند و خوشهی "چشم انداز آی سی تی" به عنوان خوشه غیر محوری شناخته شد.
It is very important to understand the nature of research in an academic field and the behavior of researchers in that field, especially in the case of interdisciplinary categories. The resulting understanding helps planners and researchers to have a more accurate road map to improve the future situation while understanding the past and present situation. This is also true for futures studies, especially since futures studies is inherently about the future situation, and understanding the past and its present shows which futures we have paid more attention to and which futures we have neglected. To reach this understanding, scientometric studies are needed, and in this research, its tools were used to analyze futures studies articles published in Iranian scientific journals. The population of this research was 920 articles published in the field of futures studies. The results showed what the co-authorship network looks like based on the centrality measures. Also, eight topic clusters were identified in this field and their position in the strategic diagram was determined. "Geographers in love with the future" cluster was identified as a cluster with high centrality and density. Also, "strategic foresight" and "futuristic higher education" clusters were introduced as immature and underdeveloped clusters. "Knowledge development", "Religious future", "Regional relations" and "Heavy weight of method" clusters were placed in the declining and emerging region, and the "ICT perspective" cluster was recognized as a non-core cluster.
خلاصه ماشینی:
تحليل علم سنجي از مقالات آينده پژوهي منتشر شده در نشريات علمي ايران 1 فضه ابراهيمي نوع مقاله : پژوهشي 2* ابوالفضل اسدنيا چکيده درک سرشت پژوهش هاي يک حوزه ي دانشگاهي و رفتار پژوهشگران در آن حوزه ، به خصوص در مورد مقولات ميان رشته اي بسيار مهم است .
براي رسيدن به اين درک به مطالعات علم سنجي نياز است که در اين پژوهش به منظور تحليل مقالات آينده پژوهي منتشر شده در نشريات علمي ايران از ابزارهاي آن استفاده شد.
چنين تحليل هايي جهت برنامه ريزي و سياست گذاري هاي آينده ، مي تواند مورد استفاده مديران و دست اندرکاران قرار گيرد؛ چرا که انتشار مداوم شاخص هاي علم سنجي که توصيف کننده پژوهش در حوزه هاي مختلف علمي است ، عنصري مفيد و کارآمد براي مديريت امر پژوهش و تخصيص بودجه و امکانات مي باشد (اعتماد، ١٣٧١).
1 Scientometric journal 2 Bibliometrics 3 Informetrics 4 Hudson پيشينه هاي پژوهش يوسفي خرايم و همکاران (١٣٩٨) با بيان اينکه حجم زياد پژوهش ها به عنوان چالشي در جهت شناسايي جهت گيري روندهاي تحقيقاتي ، حوزه هاي نوظهور، مؤسسات و پژوهشگران فعال در حوزه آينده پژوهي محسوب مي شوند، نسبت به تجزيه و تحليل پژوهش هاي حوزه آينده نگاري با استفاده از روش هاي علم سنجي اقدام کردند.
1 Future 2 Technological forecasting and social change 3 Decision-making 4 Corporate foresight 5 Behavior 6 Suddendorf 7 Saritas 8 Arpong 9 Cuhls 10 Salo 11 Atance 12 Rohrbeck 13 Science Direct 14 VOS Viewer ناظمي جنابي و فضلي (١٤٠٠) با استفاده از روش تحليل استنادي مقالات حوزه آينده پژوهي را مورد بررسي قرار دادند.