چکیده:
در فرهنگ، تمدن و هنر اسلامی تزئین و آرایش بنا جزء لاینفک ساختمان محسوب می‌شود. حضور بارز آرایه‌هایی چون خط نگاره‌ها، نقوش گیاهی و طرح‌های هندسی، ماهیت فرعی هنر اسلامی را تشکیل می‌دهد که ریشه در آموزه‌های دین مبین اسلام دارد و اشاعه دهنده تمدن فاخر اسلام از زمان گذشته تا کنون می‌باشد. آرایه‌های گچی از آذین‌های هنر و معماری اسلامی هستند اما این هنر دربردارنده مفاهیم و مضامین اسلامی و اعتقادات معمار مسلمان می‌باشد و علاوه بر زیبایی، جهت انتقال پیام‌های معناگرایانه کاربرد داشته‌اند. این موضوع در تمامی بناهای سنتی ایران صدق می‌کند اما کاروانسراها به دلیل پذیرش مسافران تمدن‌های دیگر، نمادی برای شناسایی فرهنگ و تمدن ایران بوده‌اند و تزئینات اهمیت فراوان پیدا می‌نموده است. رباط شرف یکی از کاروانسراهای تاریخی ارزشمند دوران سلجوقی می‌باشد که از لحاظ معماری و تزئینات به عنوان میراثی گرانبها از تاریخ تمدن اسلام شناخته شده است. از این‌رو هدف از پژوهش حاضر مطالعه و شناسایی تزیینات بنای رباط شرف است و در پی پاسخ به این سوال است، که آرایه‌های تزئینات اسلیمی گچی بنای رباط شرف کدام‌اند؟ و کارکردهای معناگرایانه این تزئینات چگونه تبیین می‌شود؟. بنابراین با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی به پژوهش در این رابطه پرداخته شد و جمع‌آوری داده‌ها با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و مطالعات میدانی صورت گرفت. نتایج حاکی از آن است که تزئینات در دو دسته نقوش هندسی و اسلیمی و آرایه‌های گچی هم‌چون خط‌نگاره‌ها و کتیبه‌ها از مضامین و مفاهیم دین مبین اسلام سرچشمه گرفته است و تزئینات در این بنا بیانگر اعتقادات معماران مسلمان و جامعه آن دوران به اسلامی می‌باشد.
In Islamic culture, civilization and art, the decoration of the building is considered an integral part of the building. The obvious presence of arrays such as calligraphy, plant motifs and geometric designs form the essence of Islamic art, which is rooted in the teachings of the Islamic religion and spreads the noble civilization of Islam from the past to the present. Plaster arrays are ornaments of Islamic art and architecture, but this art includes Islamic concepts and themes and the beliefs of Muslim architects, and in addition to beauty, they have been used to convey semantic messages. This applies to all the traditional buildings of Iran, but due to the acceptance of travelers from other civilizations, caravanserais have been a symbol for identifying the culture and civilization of Iran, and decorations have become very important. Rabat Sharaf is of the valuable historical caravanserais of the Seljuk era, which is known as a precious heritage from the history of Islamic civilization in terms of architecture and decorations. Therefore, the aim of the current research is to study and identify the decorations of the Rabat Sharaf building, and it seeks to answer the question, what are the arrays of slimy plaster decorations of the Rabat Sharaf building? How are the semantic functions of these decorations explained? Therefore, the research in this regard has been carried out by using the descriptive-analytical method, and data collection has been done using library sources and field studies.
(
, 
, 
)
