چکیده:
اجرا کردن قضاوت عادلانه از اصول و اساس جامعه اسلامی می‌باشد. و با توجه به نقش بسزای قضاوت عادلانه در تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، در این پژوهش به مبانی اخلاق حرفه‌ای قضا در تمدن اسلامی پرداخته می‌شود. شرایط قضاوت در جامعه اسلامی، به‌گونه‌ای وضع شده است که جان و مال و ناموس مردم به دست افراد ناشایست نیفتد و حقوق فرد و جامعه فدای غرض‌ورزی‌ها و خواسته‌های شخصی یا گروه‌های سودجو و منحرف نشود. پس از بررسی و تحلیل می‌توان گفت: از طریق قرآن کریم و سیره معصومین(ع)می‌توان شاخصه‌های مهم اخلاق حرفه‌ای قضا را استخراج کرد، که شامل: رعایت انصاف در دادرسی همراه با اخلاص در عمل و تهذیب نفس، خوش رفتاری و برخورد نیکو، رعایت مساوات و عدالت در دادگری و اجرای حکم، مسئولیت‌پذیری و پاسخ‌گویی نسبت به صاحبان حق، قاطعیت در قضاوت و برخورد با خاطیان. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، سعی شده در زمینه‌های فردی و ساختاری اخلاق حرفه‌ای قضا پس از انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت پیشنهاد ارائه گردد.
Implementing fair judgment is one of the principles and basis of Islamic society. And considering the great role of fair judgment in the realization of Iranian Islamic model of progress, in this research, the basics of professional ethics of judges in Islamic civilization are discussed. The conditions of judgment in the Islamic society have been established in such a way that people's lives, property, and honor do not fall into the hands of unworthy people, and the rights of individuals and society are not sacrificed to personal interests and desires or profit-seeking groups. . After examination and analysis, it can be said: through the Holy Quran and the life of the innocents (pbuh), it is possible to extract the important indicators of the professional ethics of judges, which include: fairness in proceedings along with sincerity in action and politeness. Ego, good behavior and good attitude, respect for equality and justice in judging and execution of sentence, responsibility and accountability towards the right holders, decisiveness in judging and dealing with wrongdoers. In this research, using the descriptive and analytical method and using library sources, it has been tried to examine the individual and structural aspects of judicial professional ethics after the Islamic revolution, and finally offer suggestions.
خلاصه ماشینی:
این موارد به عنوان وظیفه و تکلیف برای قاضی و به عنوان واجب یا حرام مطرح نیست ، اما اخلاق قضا که ما آن را «اخلاق حرفه ای قضا» می نامیم ، عبارت است از «اخلاق حقوق محور در نهاد قضا» به بیان دیگر: سبک رفتار قضایی بر پایه رعایت حقوق طرف ارتباط که براساس الگوی اخلاق حقوق محور تنظیم مییابد؛ به این معنا که هریک از قاضی، مدّعی، مدّعی علیه ، وکیل ، منشی و کارمند در نهاد قضا نسبت به یکدیگر هم تکلیف دارند و هم حق ، در اخلاق قضا تقدم با تکلیف است ؛ یعنی مبتنی است بر پایه «من وظیفه دارم و دیگران حق » یا «شما حق دارید و من تکلیف ».
طبرسی گوید: «عرف عبارت است از هر روشی پسندیده که عقل مردم ، خوبی و درستی آن را تشخیص دهد و نفس های مردم در پرتو آن آرامش یابد» و به گفته شهیدی: «بنای عقلاء در حقیقت همان عرف است ، زیرا منظور از عرف ، اُنس ذهنی و روش اکثریت جامعه که ایشان عادتاً خردمند و مصلحت اندیش و پایبند نظم اجتماعی هستند، در روابط حقوقی می باشد» البته باید توجه داشت عرف و بنای عقلایی معتبر است که در دایره استنباط فقهی و بر پایه اصول و اجتهاد شرعی پیوند خود را با شریعت حفظ کند، چنان که امام خمینی(ره ) بر آن تأکید داشته و بارها از واژه هایی چون فقه سنتی و اجتهاد جواهری بهره میجوید (ایزدی فرد و حسین نژاد، ١٣٩٧: ٧٢).
(
, 
, 
)
