چکیده:
جامعه بینالمللی از ابتدای دستیابی به سلاحهای هستهای و متعاقب نخستین انفجار این نوع بمب، خواستار توقف توسعه و تولید سلاحهای هستهای شد. این خواسته در دوران جنگ سرد به دلیل رقابتهای آمریکا و شوروی و مسابقه تسلیحاتی گسترده برای مقابله با یکدیگر پاسخ مثبتی در پی نداشت. در دوران جنگ سرد. تنها دستاورد انعقاد معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای و امضای قراردادهای دوجانبه میان دو ابرقدرت برای مهار مسابقه تسلیحاتی بود پس از جنگ سرد این امید به وجود آمد که سلاحهای هستهای به تدریج جایگاه خود را در استراتژیهای نظامی از دست خواهند داد. بنابراین تقاضای فزایندهای برای نیل به خلع سلاح هستهای شکل گرفت. اما تحولات بعدی که متعاقب جنگ دوم خلیج فارس اتفاق افتاد این خوشبینی را با ناکامی روبرو ساخت. این تحولات نشان داد تا زمانی که قدرتهای هستهای نخواهند، سازمان ملل متحد، توفیق چندانی در امر خلع سلاح نخواهد یافت.
خلاصه ماشینی:
"بدین ترتیب جای شگفتی نبود که آرمانها، اصول و اهداف منعکس در صدها قطعنامه مصوب در اجلاس سالانه مجمع عمومی درباره خلع سلاح در بحبوحه رقابتهای تسلیحاتی آمریکا و شوروی، مجالی برای تحقق پیدا نکرد و برخلاف موفقیتهای سازمان ملل در زمینههایی مانند استعمارزدایی، عملکرد این سازمان در عصر جنگ سرد و در ارتباط با کنترل تسلیحات هستهای بسیار ناامیدکننده بود.
تشکیل کمیسیون ویژه خلع سلاح عراق (UNSCOM)در پی صدور قطعنامه 687 از سوی شورای امنیت جهت تحقیق و بازرسی درباره تواناییهای هستهای عراق و اتخاذ تدابیر لازم برای از میان بردن این تواناییها به دنبال صدور قطعنامه 699 و همچنین تدابیر تعیین شده در قطعنامه 715 برای ایجاد سیستم نظارت بر خریدهای تسلیحاتی عراق، همگی بیانگر شروع دورهای جدید در فعالیتهای سازمان ملل متحد در زمینه کنترل تسلیحات هستهای است.
تلاش دولتهای هستهای و تأکید بر مقابله با گسترش سلاح هستهای به جای تلاش واقعی و همه جانبه جهت برچیدن و حذف کامل زرادخانههای هستهای از یک سو و اقدامات گسترده آنها برای تقویت نقش شورای امنیت در این زمینه، بیم و نگرانیهایی را در موردسوء استفاده این کشورها از اختیارات خود تحت مفاد منشور ملل متحد، نزد دولتهای فاقد سلاح هستهای ایجاد نموده است.
چنین رهیافتی میتواند توجیهی برای بسط مداخلهجوییهای قدرتهای بزرگ در امور دیگر کشورها باشد، بهانهجویی و اشکال تراشی جهت جلوگیری از دستیابی دولتهای غیرهستهای به مواد، تجهیزات و دانش فنی لازم جهت استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای را تشدید نماید و سرانجام نقش مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان ارگان اصلی ملل متحد پیرامون مسائل خلع سلاح را کمرنگ سازد."