چکیده:
ولدنامه،نخستین مثنوی است که سلطان ولد(623-712 ق./1226-1313 م./605- 691 ش.)فرزند و جانشین مولوی(متوفای 672 ق./1274 م./653 ش.)آن را به خواهش مریدان خود سرود.
سرودن این مثنوی-که در حدود ده هزار بیت می‌باشد-در اول ماه ربیع الاول سال 690 ق./یازدهم مارس 1291 م./بیست و یکم اسفند 669 ش.شروع و ختم آن،در جمادی الآخر همین سال بوده است.این مثنوی،از آنجا که قدیمی‌ترین و صحیح‌ترین سند تاریخی است که در بیان احوال و سرگذشت مولانا و اصحابش،از زبان کسی که در دامان او پرورش یافته شنیده می‌شود،دارای ارزش است.نسخه‌ای بدون تاریخ از این مثنوی،توسط جلال الدین همائی در سال 1315 ش./1937 م.،با مقدمه و حاشیه و تصحیح در کتابفروشی اقبال به چاپ رسیده است.این تصحیح را،مجددا در سال 1376 ش./1998 م.مؤسسهء نشر هما منتشر کرده است.
نسخهء معرفی شده در این تحقیق،نسخه‌ای به تاریخ 690 ق./1291 م./669 ش.به کتابت صدر بن ولد(پسر مؤلف)به خط نسخ کهن،در مجموعهء کتب خطی سازمان اسناد و کتابخانهء ملی ایران است،به جهت همزمان بودن با عصر مؤلف و زمان سرودن آن و نیز یادداشت اهدای کتاب،حائز اهمیت است.
خلاصه ماشینی:
"ولدنامه،نخستین مثنوی است که سلطان ولد(623-712 ق.
سرودن این مثنوی-که در حدود ده هزار بیت می‌باشد-در اول ماه ربیع الاول
سند تاریخی است که در بیان احوال و سرگذشت مولانا و اصحابش،از زبان کسی که
این مثنوی،توسط جلال الدین همائی در سال 1315 ش.
نسخهء معرفی شده در این تحقیق،نسخه‌ای به تاریخ 690 ق.
مثنوی ولدی معروف به ولدنامه،از بهاء الدین محمد
ولد مشهور به سلطان ولد،پسر مولانا جلال الدین
شیخ حسام الدین چلبی حسن بن محمد-که به
روش سلطان ولد،این است که مطلبی را به نثر شیوا و زیبا و پرمعنا
اعتدالی سلطان ولد است.
-معارف سلطان ولد،رسالهء مثنوی است در
روش سلطان ولد در سرودن این مثنوی و سایر
نسخه‌های تصحیح کردهء استاد جلال الدین همائی
بر این کتاب نوشته،گفته است:«در تصحیح این
کتابت صدر بن ولد بن جلال الدین(پسر مؤلف)،به
پسر سلطان ولد به شرح زیر فصل بندی کرده است:
خواهم کرد،جانشینی جلال الدین به جای بهاء الدین
است-غزیات سلطان ولد می‌آید.
سلطان ولد است.
نسخه نوشته است:«این بخش،در آثار ادبی بسیار
نظم این مثنوی را،با منظومات فارسی همچون
دوم این مثنوی اشعار خوب و استوار بیش‌تر از نیمهء
نیست و از آن نامطبوع‌تر،نزدیک یکصد بیت ترکی در اواخر کتاب است که خود نیز از آنها بیزار بوده،
رسم الخط مثنوی ولدی(نسخه‌های تصحیح کردهء
استاد جلال الدین همائی و نسخه مورد معرفی)
می‌باشد-در این مثنوی نیز دیده می‌شود.
عربی و فارسی، از دیگر ویژگیهای این منظومه است.
ید الفقیر صدر الولدی رانقری»نسخه‌هائی از ولدنامه(مثنوی سلطان ولد)
مثنوی سلطان ولد یاد شده است[نسخه‌ها 4:340].
موسسهء نشر هما مجددا منتشر شده است."
(
, 
, 
)
