خلاصه ماشینی:
"حال آیا بنا به مسلک حسن و قبح ذاتی افعال همواره چنین است یا آنکه در مواردی عقل منتظر تأمل و بررسی عواقب و نتایج برخی عناوین افعال مانند عدل و ظلم نمیماند، بلکه حسن عدل و قبح ظلم را ذاتی و طبعا لایعلل میداند و نیازی به تعلیل به مصالح عدل و مفاسد ظلم در این حکم نمیبیند؟ اگر معتقد به حسن و قبح ذاتی برخی افعال باشیم، میتوان گفت عقل نیازی به تأمل در آن ندارد ولی در موارد دیگر، عقل مصلحت و مفسده را بررسی میکند و در نهایت بصورت قضیهای منطقی به شکل زیر حکم میکند که: «کل حسن مصلحة و کل مصلحة حسن و کل قبح مفسدة و کل مفسدة قبح» به عبارت دیگر «حیثما وجد شرع الله فثم المصلحة» و البته به نظر برخی عکس قضیه ______________________________ 1-موسوی بجنوردی، سید محمد، علم اصول، نشر عروج، تهران، چاپ اول 1379، ص 314 2-شهید اول، القواعد و الفوائد، قاعده 103 یعنی «حیثما وجدت المصلحة فثم شرع الله» بطور مطلق پذیرفتنی نیست بلکه زمانی پذیرفته میشود که از طریق نص صحیح و صریح، حکم مسألهای و یا قضیهای بیان نشده باشد و زمینه بکارگیری مصلحت مرسله در این راستا است."