چکیده:
مبحث معاد جسمانی اصولا از پیچیدگی خاصی برخوردار است و نظرات مختلفی در این خصوص وجود دارد که از این میان صدر المتألهین شیرازی با شیوهء خاص فلسفی خود تلاش کرده است معاد جسمانی را به نحوی تبیین کند مه هم با نصوص و ظواهر قرآن و حدیث سازگار باشد و هم شبهات عقلی وارد بر آن را حل کند و ضمنا خلا توجیه فلسفی معاد جسمانی را نیز مرتفع سازد.
در این مقاله،پس از اشاره به دیدگاههای مختلف دربارهء معاد جسمانی و نیز برداشتهای متفاوتی که از دیدگاه صدر المتألهین در این زمینه به عمل آمده،سعی شده است که نظر تحقیقی و نهایی این فیلسوف بزرگ درباره معاد جسمانی تبیین شود و سازگاری و ناسازگاری آن با معاد جسمانی مطرح در قرآن روشن گردد.
خلاصه ماشینی:
"تلاش کرده است معاد جسمانی را به نحوی تبیین کند مه هم با نصوص و ظواهر قرآن و
است که نظر تحقیقی و نهایی این فیلسوف بزرگ درباره معاد جسمانی تبیین شود و
این دیدگاهها را رد کرده و سعی میکند از معاد جسمانی مطرح شده در کتاب و سنت،
دیدگاههای فلسفی خود تلاش کرده است تا نوعی معاد جسمانی را در برابر فیلسوفان
مشاء و اشراق توجیه کند،ولی بعدا به این نتیجه رسیده است که معاد جسمانی موردنظر
اما حق آن است که صدر المتألهین کار فلسفی خود را در راستای فهم قرآن و نه مخالف آن دانسته است و حتی در مبدأ و معاد و کتابهای تفسیری خود،گاه تفصیل مطلب
ملاصدرا اعتقاد گروه(مقام)دوم و سوم را رد میکند و در مورد گروه اول متذکر میشود که این قول از برخی آفات سالم میماند،اما نظر گروه چهارم را که همان مقام
برای بعضی این توهم پیدا شده که شاید نظر ایشان به همان بدن عنصری مادی باشد،در
این گفته او هیچ تصریحی به معاد جسمانی عنصری ندارد؛زیرا بدن،در نظر ایشان غیراز
نفس در همین عالم فانی به بدن تعلق پیدا کند و نه در جهان دیگر اما این انکار معاد است
این نظر گرچه ممکن است با برخی آیات قابل تطبیق باشد اما در ظاهر با مجموعه آیات و
همان نظر تحقیقی صدر المتألهین برگردانیم و بگوییم نفس در سرای آخرت عین بدن
امثال ملاصدرا گفتهاندمعاد جسمانی است،اما همه معاد جسمانی را بردهاند در خود روح و عالم ارواح؛یعنی گفتهاند این خصائص در عالم ارواح وجود دارد..."