چکیده:
این گزارش ، با عنایت به فرارسیدن پنجاهمین سالگرد تأسیس سازمان بیمه های اجتماعی کارگران که در مسیر خود، به سازمان تأمین اجتماعی تبدیل شد، رخدادهای مهم قانونی وتشکیلاتی این نیم قرن را در حوزه تأمین اجتماعی، مرور می کند. آنگاه خاطراتی از تکوین سازمان تأمین اجتماعی در دهه های 1340 و 1350 بیان می شود. در مقاله تأکید می گردد: «شاید گفته شود، عنوان «تأمین اجتماعی» و تصور گذشتن جامعه از مراحل ایجاد بیمه های اجتماعی ایجاب می کرد در زمینه مسائل رفاهی مردم، جهش های بزرگی صورت گیرد، در حالی که بدون تردید، مقدمات، تدارکات و آموزش های بسیاری لازم است تا طفل کودکستانی به مرحله تحصیلات دانشگاهی برسد».سپس با اشاره به تعاریف مختلف ارائه شده در مورد مفهوم «تأمین اجتماعی»، عدم تطابق «سازمان» تأمین اجتماعی در ایران با لوازم و مؤلفه های ضروری آن - ضمن اشاره به خاطرات مربوط – توضیح داده می شود. مقاله همچنین با اشاره به سابقه 50 ساله سازمان تأمین اجتماعی، این نهاد را صاحب صلاح ترین بخش برای تصمیم گیری وعمل خود معرفی می کند.
خلاصه ماشینی:
"البته در نظر داشتن فوریتها هم این ترتیب را ایجاب میکرد،چرا که تا نیاز«حال و فوری»فردی زحمتکش و نیازمند به سلامت جسمی برای امرار معاش تأمین نشده باشد و موجبات بازگشت دوباره او به کار فراهم نشود،اندیشیدن به زندگی فردا و آینده او و وعدههای بازنشستگی یا برقراری مستمری بر اثر مرگ طبیعی نمیتوانست مطرح شود؛با توجه به مراتب مذکور،تعهد درجه اول،یعنی درمان بیمه شده از آغاز نزد پزشک یا بیمارستان طرف قرارداد یا درمانگاه اختصاصی صورت میگرفت و این نحوهء درمان نیز به وسیلهء خود بیمهشده یا نمایندگان کارگران مورد اعتراض قرار نمیگرفت،مخصوصا با مشاهده این مطلب که در مورد پارهای از بیماریها،مانند سل،معالجات طولانیمدت مسلولین در بیمارستانهای سازمان در حد قابل قبول انجام میگرفت و دستمزدشان هم پرداخت میشد.
کارکنان و مسئولان سازمان تحت تأثیر تربیت اولیه معتقد به صرفهجویی، حتی تا حدودی خست بودند و به قول منتقدان،تحویل خودکار و کاغذ برای مصارف اداری هم دارای ضوابط سخت بود،اما هنگامی که در سال 4531 قانون تأمین اجتماعی تصویب و اجرا شد از آنجا که سازمان بیمههای اجتماعی با عنوان جدید«تأمین اجتماعی»زیر نظر وزیر رفاه اجتماعی قرار گرفت و طبق مادهء 92 قانون مزبور مقرر شده بود«نه درصد ازمأخذ محاسبه حق بیمه مذکور در بندهای الف و ب مادهء 3 این قانون به هزینههای درمان»تخصیص یافته و به سازمان تأمین خدمات درمانی پرداخت شود،ضوابط و فرم تشکیلات تغییر کرد و با ایجاد سازمانهای منطقهای بهداری و بهزیستی در استانها ارتباط مستقیم سازمان با امر درمان در عمل قطع شد و مدتها علاوه بر پرداخت نه درصد حق بیمه برای مصارف درمانی موضوع جابهجایی و تخلیهء ساختمانها و تحویل و تحول سبب اتلاف وقت و بروز اختلافات شد؛من که در منطقهء فارس و بنادر خدمت میکردم،با بغض دردناکی در گلو شاهد ریختوپاشها و صرف هزینهها،و از بین رفتن اسناد و مدارک بودم."