چکیده:
وقوع پدیده خشکسالی از واقعیتهای مهم مناطق استان آذربایجان شرقی است که علل اصلی آن را میتوان در نوسانات دورهای اقلیم از یکسو و عدم عبور توده هواهای مرطوب و بارانآور خصوصا توده هوای مرطوب مدیترانهای از سوی دیگر جستجو کرد.در این مطالعه دادههای مربوط به بارش سالانه در یک دورهء آماری 43 ساله برای تعدادی از ایستگاههای استان آذربایجان شرقی برای تحلیل آماری و محاسبه سالهای مرطوب و خشک،مورد استفاده قرار گرفته است.روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش عبارت از نمایهء بارش قابل اعتماد (Dependable Rainfall-DR Index) است.نتایج حاصل از این مطالعه حاکی از وقوع پدیدهء خشکسالی در همهء ایستگاههای مورد مطالعه میباشد که باشدت و ضعفهایی توأم است.
خلاصه ماشینی:
"در مطالعه مذکور که با استفاده از آمار 38 ساله عنصر بارش انجام گرفته است،خشکترین و مرطوبترین ماهها و فصول و مقادیر حد اقل و حد اکثر بارش برای هر ایستگاه و کل حوضه محاسبه شده و نهایتا براساس وضعیت ایستگاهها از نظر داشتن ماههای خشک و مرطوب یک تقسیمبندی از ایستگاههای مورد مطالعه به عمل آمده است.
در مطالعه مذکور که با استفاده از آمار 41 ساله عنصر بارش انجام گرفته است،خشکترین و مرطوبترین ماهها و فصول و مقادیر حد اقل و حد اکثر بارش برای هر ایستگاه و کل استان آذربایجان شرقی مورد محاسبه قرار گرفته و نهایتا براساس وضعیت ایستگاهها از نظر داشتن ماههای خشک و مرطوب،یک تقسیمبندی از ایستگاههای مورد مطالعه به عمل آمده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 1-نمودار تعیین خشکسالیها و ترسالیهای ایستگاه تبریز با استفاده از نمایهء بارش قابل اعتماد در بازساخت زمانی و فضایی خشکسالیها و ترسالیهای استان آذربایجان شرقی که با استفاده از نمایهء بارش قابل اعتماد انجام گرفته،وجود چندین دوره خشکسالی در ایستگاههای مورد مطالعه در طول دورهء آماری مشاهده میشود که این امر به نحوی بیانگر پیشینهء تاریخی خشکسالیها در استان آذربایجان شرقی است.
وجود دورههای خشکسالی بسیار شدید(چون آستانهء خشکسالی عدد بزرگی نیست لذا خشکسالی شدید خواهد بود)در استان آذربایجان شرقی که با استفاده از نمایهء بارش اعتماد در این تحقیق مورد محاسبه قرار گرفته،بیانگر امکان وقوع مجدد آنها(خشکسالیها و ترسالیها نیز مانند دیگر سریهای زمانی دارای ویژگی دورهء بازگشت یا وقوع مجدد هستند) در سالهای آتی است."