بررسی و تحلیل تابع تقاضا و رفتار مصرفی خانوارهای شهری کشور مقاله

در این مقاله،رفتار مصرفی خانوارهای مناطق شهری کشور ایران طی دوره 1358-1380 با استفاده از الگوی سیستم تقاضای تقریبا ایده آل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.کالاهای مورد بررسی پنج گروه عمده هزینه شامل " خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات" ، "پوشاک و کفش" ، " مسکن و سوخت و روشنایی" ، " لوازم و اثاثه منزل" و " سایر کالاها و خدمات" می باشد.برای بررسی رفتار مصرفی خانوارهای شهری از تابع تقاضا ی تقریبا ایده آل ( AIDS) استفاده شده است. برآورد سیستم مزبور به روش رگرسیون به ظاهر غیرمرتبط (SUR) صورت گرفته است. پس از برآورد این مدل برای گروههای کالایی مختلف خانوارهای شهری کشور، کششهای قیمتی خودی و متقاطع و درآمدی محاسبه گردیده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان می دهد فرضیه های همگنی دال بر نبود توهم پولی مصرف کنندگان ، تاثیرپذیری سبد مصرفی خانوار از تغییرات نسبی قیمت ، ضروری بودن گروه کالایی " خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات" و " لوازم و اثاثه " ، تطبیق ضرایب خودی قیمت با تئوری تقاضا مورد تایید قرار گرفته و فرضیه تقارن (در مورد تاثیر متقاطع قیمتها) رد می شود.

"در این مقاله ضمن تشریح الگوی سیستم تقاضای تقریبا ایده آل و پیشینه مطالعات ، بر اساس اطلاعات سالهای 1358- 1382 به برآورد این مدل برای گروههای مختلف کالایی -An Almost Ideal Demand System -Seemingly Unrelated Regression خانوارهای شهری کشور پرداخته شده و ضمن محاسبه کششهای قیمتی خودی ، متقاطع و درآمدی، فرضیه های همگن و متقارن بودن توابع تقاضا، اثر تغییرات نسبی قیمت بر سبد مصرفی خانوار، ضروری بودن گروههای خاص کالایی و تطابق ضرایب خودی قیمت با تئوری تقاضا مورد بررسی و آزمون قرار گرفته است. جدول (1): نتایج آزمون فرضیة همگنی توابع تقاضای مناطق شهری کل کشور گروههای کالایی آماره F احتمال F آماره احتمال فرضیه خوراکیها و آشامیدنیها و دخانیات 175/0 285/0 175/0 226/0 تأیید می‌شود پوشاک و کفش 151/0 180/0 151/0 163/0 تأیید می‌شود مسکن و سوخت و روشنایی 105/0 308/0 105/0 293/0 تأیید می‌شود لوازم و اثاثه منزل 320/0 327/0 320/0 312/0 تأیید می‌شود همان طور که از جدول فوق استنباط می‌شود، فرضیه همگنی کلیة گروههای کالایی مورد پذیرش می‌باشد به عبارت دیگر می‌توان گفت مصرف‌کنندگان شهری کشور در مصرف گروههای کالایی مزبور دچار توهم پولی نبوده و تقاضایشان با افزایش متناسب قیمت‌ها و درآمد هیچ تغییری نخواهد کرد و صرفا به درآمدهای واقعی خود توجه دارند.  با توجه به کاربرد وسیع این مدل (AIDS) در مطالعات انجام شده در نقاط مختلف جهان به لحاظ سهولت در تفسیر نتایج حاصله و توان توضیح دهندگی بالا، پیشنهاد می‌شود با استفاده از این سیستم و بکارگیری آمارهای سری زمانی و آمارهای سری زمانی – مقطعی (در صورت دسترسی) تقاضای گروههای مختلف کالاها، رفتار مصرف کنندگان مناطق مختلف و مواردی از قبیل مبادلات کالائی کشور با سایر کشورها مورد مطالعه قرار گیرد."