چکیده:
مفهوم لغوی عدالت و تعاریفی که برخی از بزرگان از آن ارائه داده اند بخش نخست مقاله را تشکیل داده است.بخش دوم تحت عنوان «فصل الخطاب عدالت»این پرسش را مورد کنکاش قرار داده که مفهوم واقعی عدالت را چه کسی میتواند درک کند تا در مرحلهء بعد بتواند آن را اجرا نماید؟پاسخ خلاصه شده اینکه معصوم چون از علم و دانش الهی برخوردار است.مفهوم گستردهء عدالت مطلق را درک میکند و نیز توانایی اجرای آن را دارد.
قسمت سوم مقاله به برخی راهکارهای اجرای عدالت در حکومت نهایی تاریخ میپردازد و آن را در هفت عنوان حقمداری،گزینش مدیران عادل،ترسیم برنامهء عدالتمحور،قانونگرایی،ستیز بیامان با ستمگران و فاسدان،امنیت و رفاه عمومی و گسترش دانش و فرهنگ پرستش تبیین میکند.سپس به نتیجهگیری میپردازد.
خلاصه ماشینی:
"مفهوم کلام نبوی این است که اصولا کسی جز انسان کامل توانایی اجرای عدالت به معنای واقعی کلمه را ندارد و شاخص حق و باطل و عدالت و ظلم همان معصوم است که خداوند او را به عنوان جانشین خود تعیین فرموده است؛او از یک سوی دارای«علم لدنی» است که میتواند به همهء اشیاء-به کمک الهی-احاطه و اشراف داشته باشد و هرگز در تعیین موضوع برای اشیاء را اشتباه نکند و از سوی دیگر به سبب ایمان و تقوای بالایی که دارد حق هر کسی را به او عطا کند و او را در بستر سعادت خویش یاری نماید.
8. تشکیل جامعهء آرمانی آدمیان از روز نخست زندگی تاکنون و تا ظهور آخرین ذخیرهء الهی در آرزوی جامعهء پاک و بدون ستم و فساد نفس کشیدهاند و این آرزو از حلقوم بزرگانی چون افلاطون و فارابی به عنوان«مدینهء فاضله و آرمانی شهر»فریاد شده،اما تشکیل نشده است و آخرین معصوم تاریخ به پشتوانهء الهی چنین آرزویی را برآورده خواهد ساخت،همانطور که امیر مؤمنان(ع) چشمانداز آن را چنین ترسیم کرده است: حضرت مهدی(ع)فرمانروایانش را به شرط دادگری در میان مردم به سایر نقاط اعزام میکند،در آن زمان،گرگ و میش در یکجا میچرند و کودکان با مارها و عقربها بازی میکنند بدون آنکه گزندی به آنان برسد."