چکیده:
صائب تبریزی شاعر توانمند و ادیب هنرمندی است که در روزگار خود در هند، ایران و آسیای میانه شهرت بسزایی یافته بود، و این عظمت و افتخار آنگاه برای وی حاصل شده است که در شیوه شاعری طرزی نو و در محتوای سخنش به ایراد نکته های دقیق اخلاقی، حکمی، اجتماعی و عرفانی پرداخته است که به اشعار، شکوه و جلال خاصی بخشیده است.
سبک شعری صائب به شیوه شاعران عهد صفوی، پر از مضمون های دقیق و اندیشه های باریک و خیال های دیریاب، به ویژه تمثیلات یا معادله هایی است که مخصوصا در غزلیات به بهترین وجه آمده است.
اغلب در بررسی غزلیات صائب، تنها به مضامین باریک ادبی و کلام تخیلی و دور از ذهن او توجه کرده اند. اما به مضامین والای عرفانی و صوفیانه صائب نپرداخته اند.
هیچ گاه صائب به عنوان شاعر عارف و پایبند به آرا و اندیشه های صوفیانه در عهد صفویه مورد نظر نبوده است. نگارنده در صدد است به این موضوع بپردازد که شعر صائب علاوه بر جنبه های ادبی، اجتماعی، حکمی و اخلاقی، دارای مضامین بلند عرفانی است و به حق می توان گفت صائب شاعر بی مدعایی بوده است که غزلیاتش تبلوری از افکار و اندیشه های صوفیانه است.
Saeb Tabrizi was a talented literary man who earned fame in his own time in India، Iran and mid-Asia. As a matter of fact، once Saeb created new methods in poetry، and simultaneously discussed precise moral، social، mystical and thoughtful points، he gained such honor and position. These features granted a particular grandeur and magnificence to his poetry; especially his sonnets.
Saeb’s poetic style goes back to the methods used by the poets of the Safavi era; possessing rich، subtle and specific themes، thoughts and also rare visions and imaginations; specifically true in the case of his parables or equivalents.
Many of the scholars and researchers have merely considered the subtle literary themes، in addition to the imaginative and abstract words in the survey and study of Saeb’s sonnets. Yet they have constantly neglected one point; his poetic verses enjoy pure and prominent mystical and Gnostic expressions.
Actually Saeb has never been considered as a mystical poet faithful to Gnostic and mystical thoughts in the Safavi era. The writer of this paper intends to prove that Saeb’s poetry not only enjoys literary، social، thoughtful، and moral aspects، but also bears grand mystical themes. Saeb is actually a very modest poet whose sonnets are a manifestation of Gnostic thoughts and attitudes. Anyhow، no one regarded him as a mystical poet and he was always introduced as a poet following the Indian School innovating creative methods and offering rare and witty contents. Saeb himself never regarded himself mystical either.
خلاصه ماشینی:
com"/> نیره نظری نوکنده<FootNote No="48" Text="کارشناس ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا(س)"/> چکیده صائب تبریزی شاعر توانمند و ادیب هنرمندی است که در روزگار خود در هند، ایران و آسیای میانه شهرت بسزایی یافته بود، و این عظمت و افتخار آنگاه برای وی حاصل شده است که در شیوه شاعری طرزی نو و در محتوای سخنش به ایراد نکتههای دقیق اخلاقی، حکمی، اجتماعی و عرفانی پرداخته است که به اشعار، شکوه و جلال خاصی بخشیده است.
</H8> صائب، مضامین عرفانی، عرفان عملی، عرفان نظری <H8></H8> <H8>مقدمه</H8> سخن انسان بیانگر ارزش فکری و اندیشة والای اوست، تنها راهی که بتوان به خوبی شخصیت واقعی شخص را دریافت سخن و شیوة بیان اوست، هر چند حافظ، چهرة شاخص غزلسرایی در ادبیات فارسی است، پس از وی به جرئت میتوان گفت: «صائب، روشنترین سیمای ادبی ایران به شمار میآید (دشتی، 1364: 11).
صائب عشق و حالت عارفانة خویش را در این ابیات چنین بازگو میکند: یا رب از عرفان مرا پیمانهای سرشار دههر سری موی حواس من به راهی میرود چشم بینا، جان آگاه و دل بیدار دهاین پریشان سیر را در بزم وحدت بارده (کلیات دیوان، ص 761) او در مباحث عرفانی، به مبانی عرفان نظری که در برگیرنده مباحث توحیدی و مسائل مربوط به آن است و همچنین در عرفان عمل به سیر و سلوک معنوی انسان و بیان حالات و مقامات او به سوی حق پرداخته است.