چکیده:
در این میزگرد که تحت عنوان بررسی جامعه اخلاقی برگزار شده، آقایان کدیور علوی تبار و دباغ به بررسی نظری مقوله جامعه اخلاقی پرداختهاند. سعی آنها بر این بوده که این مباحث برخاسته از واقعیات جامعه ما و ناظر به آن بوده و صرفا تئوریک نباشد. تعریف و مفهوم شناسی جامعه اخلاقی مولفههای جامعه اخلاقی و معیارها و حداقل ضوابط چنین جامعهای عمده کلام را به خود اختصاص داده است.
خلاصه ماشینی:
"کدیور: برای تدقیق بحث میتوان گفت: جامعهای که رعایت حداقل ضوابط اخلاقی در آن، رویه غالب و نهادینه شده باشد، به نحوی که زیر پا گذاشتن آنها توسط افراد و نهادهای اجتماعی ناهنجار شمرده شود، جامعهای اخلاقی است.
حال اگر دولت اخلاقی عمل کند، اما اکثر افراد در اکثر زمانها غیر اخلاقی رفتار کنند، چه؟ میخواهم بگویم اگر صرفا بر سامان یا نظم اجتماعی تمرکز کنیم، ولی افراد را لحاظ نکنیم، این نوعی نقص محسوب میشود؛ اگر هم صرفا آحاد جامعه را ملاک بحث قرار دهیم و به نهادهای اجتماعی، نظم اجتماعی و سامان اجتماعی توجهی نکنیم، این هم نقیصه دیگری است.
« یعنی برای فردی که میخواهد در این جامعه ببالد و شکوفا شود، باید دو چیز فراهم باشد؛ یکی این که بالندگی او متوقف بر زیر پا گذاشتن اخلاق نباشد و دیگر این که، بالندگیاش در گروه رعایت بیشتر ضوابط اخلاقی باشد.
آقای کدیور اصرار دارند که مرز شرعیت را از اخلاقیت جدا کنند یا در بخش دیگری به مقایسه میان دین و اخلاق پرداختهاند و میگویند باید دید آیا در جامعه همان گونه که نسبت به معصیت دینی حساسیت بالایی وجود دارد نسبت به تخلف اخلاقی نیز چنین حساسیتی هست یا نه؟ و میزان این حساسیت را ملاکی برای اخلاقی بودن جامعه میدانند.
در پاسخ باید گفت که اگر چه این سخن در حال درست است و فقه مصطلح ما مرزبندیهایی با اخلاق دارد، لکن فراموش نکنیم که موضوع بحث در این میزگرد )بعد از توافق برسر معنای جامعه اخلاقی( ملاک و معیار حداقل ضوابط اخلاقی است."