چکیده:
در آن سال شوروی امکان دخالت در امور داخلی ایران را نداشت. وظیفه اصلی روسها این بود روابط دو کشور را حفظ کرده و موانع موچود بر سر راه گسترش رابطه را بردارند. گواه این امر، حل مشکلات مالی و مرزی پس از تغییر دولت بود.
خلاصه ماشینی:
"روابط ایران و شوروی و وقایع سال 1953 تهران متن حاضر گزارشی است که معاون بخش اسناد و آرشیو وزارت امور خارجهء روسیه در سمینار بنی المللی«ایران و قدرتهای بزرگ»،از سیاست اتحاد جماهیر شوروی نسبت به فرآیند کودتای 28 مرداد ارائه نمود.
اتحاد جماهیر شوروی مخالفت خود مبنی بر انتقال 2/11 تن طلا که به بانک دولتی شوروی سپرده شده بود به بانک ملی ایران،و همچنین(مخالفت)با پرداخت 6/8 میلیون دلار برای کالاهای موجود و ارسالی روسیه در زمان مشخص و طبق فهرست توافق شده میان طرفین،را پس گرفت.
با توجه به رشد تشن و بیثباتی-براساس گزارش سفارت شوروی-شرایط برای آغاز از سرگیری مذکرات با مقامات مسئول مهیا بود و بنا بر پیشنهاد ایران در 20 آگوست این مذاکرات به انجام رسید.
سر انجام،در اواخر اکتبر چنین ابتکاری صورت گرفت:انتظام،وزیر امور خارجهء ایران در مذاکراتش با سفیر شوروی در 22 اکتبر پیشنهاد مربوطه را ارائه داد:از سر گیری سریع مذاکرات در سال آینده؛که این مذاکرات با امضای موافقتنامهای در دوم دسامبر 1954 در مورد حل مسائل مرزی و مالی به پایان رسید.
آیا سفارت شوروی و حکومت شوروی،توسعهء شرایط سیاست داخلی در ایران را با توجه به کودتای 19 آگوست 1953 پیشبینی میکرد؟ در پاسخ باید گفت،بله؛این امر پیشبینی شده بود و شاهد این امر،مکاتبات سفارت با مسکو است.
2. آیا مسکو در توسعهء این شرایط نقش است؟ در پاسخ باید گفت،در آن زمان اتحاد جماهیر شوروی امکان دخالت در فرآیند داخلی ایران را نداشت."