چکیده:
نشانهشناسی یکی از رویکردهای میان رشتهای در علوم انسانی است که به مطالعه و بررسی نشانهها میپردازد.اندیشهء نشانهشناختی،به گذشتههای دور برمیگردد؛اما نشانهشناسی معاصر را میراث سوسور میدانند که با افکار و نظریات پیرس،به رشتهای مستقل تبدیل شد و برای بررسی پدیدههای گوناگون به کار گرفته شد.
مباحث تئوریک نشانهشناسی از طریق ترجمهها وارد ایران شد و در تحلیلهای هنری،اعم از نقاشی،عکس،سینما،ادبیات و...، مورد استفاده قرار گرفت.در این نوشتار کتابها،مقالات و پایاننامههایی که در آنها به نحوی نشانهشناسی متون ادب فارسی توجه شده است،معرفی و مرور میشود.
خلاصه ماشینی:
مروری بر آثار منتشر شده در تحلیل نشانه شناسانهء متون ادب فارسی دکتر سهیلا فرهنگی چکیده نشانهشناسی یکی از رویکردهای میان رشتهای در علوم انسانی است که به مطالعه و بررسی نشانهها میپردازد.
هدف این مقاله نیز نگاهی به کتابها،مقالات و پایاننامههایی است که در آنها به نشانهشناسی متون ادبی فارسی پرداخته شده است.
در آغاز دههء 08،را رشد محصّل(0831)نیز کتابی با عنوان نشانهشناسی کاربرد قرآن و حدیث در ادب فارسی منتشر کرد که مباحث این کتاب ارتباط چندانی با نشانهشناسی ندارد و نویسنده تنها از نام نشانهشناسی در عنوانا اثر خود بهره گرفته است.
البته در این مجموعه مقالات تنها یک مقاله به نشانهشناسی شعر اختصاص دارد که موضوع آن هم نشانهشناسی تطبیقی شعر و نقّاشی معراج در آثار نظامی و سلطان محمّد است.
در پایان نیز به مطالعهء تطبیقی نشانهها در شعر نظامی و نقّاشی سلطان محمّد توجّه نشان داده و شباهتها و تفاوتهای این دو را بیان کرده است.
بیشتر آثاری که در زمینهء نشانهشناسی در ایران چاپ و منتشر شدهاند،یا ترجمهاند و یا ترجمه-تألیف محسوب میشوند و در آنها بیشتر به بیان مباحث نظری و تکراری پرداخته شده است و در کمتر مقاله و کتابی میتوان به الگوی عملی برای پژوهش نشانهشناختی دست یافت از نظامهای نشانهای،به تحلیل بازی نشانهها میپردازد(ر.
امیر علی نجومیان در مقالهء«هزارتوی شهری در هزارتوی متن؛یک بررسی نشانهشناختی»(4831)،که در مجموعهء مقالات دومین هماندیشی نشانهشناسی هنر منتشر شد،تلاش کرده است تا ساختار نشانهای گفتمان پسامدرن را تشریح کند و از آن به عنوان استعارهای برای مباحث نظری در زمینهء نقد آثار پساساختگرا استفاده نماید و نظام دلالتی اینگونه متون را نشان دهد.