چکیده:
حدیث«کنز مخفی»یکی از رایجترین مستندات حدیثی اهل تصوف و پیروان مکتب ذوق و اشاره است که نزد اهل معرفت،همچون حدیثی متواتر،ارزشمند و مقبول است.با این همه،حدیث یاد شده از خدشههای سندی و بعضا متنی که از سوی متخصصان فن حدیث و منتقدان صوفیه متوجه آن شده،بر کنار نبوده است. مقالهء حاضر،نگاهی است به تاریخچه و شیوههای کاربرد حدیث مذکور و جوانب متنی و سندی آن،و داوری دربارهء هریک از این دو.
One of the most commonly cited traditions among Sufis is the tradition of "Kanz-e Makhfi". It has been valued as a repeated and many stated prophetic tradition before the relgious jurists. However، many doubts have been cast on the authenticity and documentation of this tradition. Though inadequate، the present discussion attempts to study and judge both the content and the authenticity of this Hadith.
خلاصه ماشینی:
"پس از این دو چهرهء شناخته شده و نامدار عالم تصوف بود که شیخ نجم الدین کبری،
گذشت،آن حدیث را تفسیر کرد(همانجا)و از این پس بود که حدیث یاد شده که
جلال الدین رومی،معروف به مولوی(ف 276 هجری)،در یکی از آثار منثور خود،دو بار از بخشی از حدیث مورد بحث،سخن گفته است،یک بار آن را سخن«حق جل
محیی الدین ابن عربی نیز نمیتوانسته است از سخنی صریح دربارهء حدیث«کنز مخفی»یا
45،85،26،28 و 601)حدیث مورد بحث را یادآوری و استفاده کرده است.
آنها هم همان موضع منفیای را که ابن تیمیه در برابر این حدیث گرفته و آن را
بیاساس خوانده بود،پذیرفتند،کسانی چون: سخاوی(ف 209 هجری)،پس از بیان متن حدیث مورد بحث،به گزارش
این حدیث از خود نشان داده است(الشذره،ج 2،ص 15).
صباغ،از پذیرفتن متن و محتوای حدیث مورد بحث از سوی ملا علی قاری،دچار
سید عبد الله شبر،محدث شیعی مذهب(ف 2421 هجری)،تنها کسی است که
گمان حقیر این است که کلام یکی از حکما بوده که بعضی برای ترویج آن،نسبت به آن حضرت
با این همه،آنچه گفته شد،در حوزهء نقد سندی حدیث«کنز مخفی»بوده است و
برخی مفسران قرآن کریم به این حدیث و یاد کردن از آن در لابهلای نوشتههای
مضمون حدیث مورد بحث شده و کسانی چون سید عبد الله شبر(مصابیح الانوار، ج 2،ص 504)و آلوسی(روح المعانی،ج 72،ص 62)را برای پاسخ دادن بدانها،
خاموشی ندارد و هرگونه همواره باید خود را محکوم این رجز رسوا کننده بداند:آن کس است اهل بشارت که اشارت داند نکتهها هست بسی محرم اسرار کجاست؟!
علمی کسانی است که صاحب این قلم،هرگز خود را در شمار آنان نمیشمارد."