چکیده:
نوشتهی حاضر در سه بخش.ضمن گردآوری و مرور اصول و ضوابط تهیه و تدوین«واژگان».دو کتاب واژگان جامعهشناسی را که به تازگی تألیف شدهاند.نقد و بررسی میکند.و پس از جمعبندی نتایج بررسی و نقد دو کتاب مزبور، سرانجام دربارهی زمینههای بروز ایرادها.پیامدهای آنها و علل آنها بحث میکند. اصول و ضوابط تهیه و تدوین«واژگان»، پس از تعریف واژهشناسی، واژهگزینی، واژهنامه و فرهنگ، در دو قسمت-روش تهیه«واژگان»و ضوابط تدوین«واژگان»-ارائه میشود.زمینههای بروز ایرادها، مباحث(1)بیگانگی با علم واژهشناسی، (2)بیاطلاعی از واژگانهای معتبر و نقدهای صورت گرفته در این حوزه، (3)عدم ملاحظه واژگاننویسی به عنوان طرحی پژوهشی، (4)غیرحرفهای و مقطعی بودن تلاشهای مربوط به تهیه و تدوین «واژگان»را در بر میگیرد.بحث در خصوص پیامدهای این ایرادها علاوه بر اتلاف منابع در میان سایر چیزها، به پایین آمدن ارزش واژگان نیز اختصاص دارد و سرانجام ریشه پیدایی این کاستیها، ضف و فتور مفرط در نهاد تولید علم و فقدان ساز و کارهای کنترل، بازخورد و نقد در آن است.
خلاصه ماشینی:
"کنترل صحت واژهها و معادلها شامل موارد زیر میشود: -صحت واژه:برای اطمینان از درستی املای واژهها باید آنها راب ا مراجع معتبر عمومی یا تشخیص مطابقت داد [2-3][2-4][5] -صحت معادل:از آنجا که معادلها در هر منبع با رسم الخط خاصی نگاشته شدهاند و این امر موجب بروز ناهماهنگی هنگام ادغام منابع خواهد شد، باید پس از اطمینان از صحت املای معادل با مراجعه به مراجع عمومی(نظیر فرهنگ معین)و یا مراجع تخصصی، رسم الخط خاصی را سرلوحه کار قرار داد و نگارش معادلها را بر اساس آن یکسان نمود [2-3][2-4][5] -صحت در رابطه واژهها-معادل:معادل(های)فارسی منابع، بیگانگی با بسیاری از اصول تهیه و تدوین«واژگان»بیخبری از «واژگان»های معتبر منتشر شده و نقدهای وارد شده بر آنها، بیاطلاعی از مقدمات روش شناختی در ارائه آثار علمی و یا بیدقتی در مراعات آنها، از جمله نارساییهای عمدهای است که در کار گردآورندگان و ویراستاران دو«واژگان» مورد بررسی مشاهده میشود برای واژه مربوط را نباید بیدرنگ پذیرفت و لازم است از صحت هر معادل برای واژه مربوط، از این حیث که اصولا نادرست نباشد، اطمینان حاصل کرد.
[1] 2-4-ضوابط تدوین«واژگان» تدوین روشمند واژگان نیز ضوابطی دارد که ذیل عنوانهای زیر قرار میگیرد:1-شیوه تنظیم واژهها 2-دستهبندی معادلها در حوزههای تخصصی 3-ارجاعات 4-ذکر منابع 5-راهنمای «واژگان»6-کتابشناسی«واژگان»7-استفاده از حروف کوچک یا بزرگ 8-تهیه و تنظیم بخش فارسی-انگلیسی 9-انتخاب کاغذ، قلم، اندازه قلم و صفحهبندی 2-4-1-شیوه تنظیم واژهها:بنابر تعریف واژگان، واژهها را باید به ترتیب الفبا مرتب نمود لیکن برای این منظور دو شیوه زیر مرسوم است:[2-1] -شیوه حرف به حرف:در این شیوه، ترتیب الفبایی حرف به حرف واژهها، حتی در ترکیبها، مراعات میشود."