چکیده:
از دیدگاه نظریهپردازان مطالعات ترجمه و ترجمهشناسی، ترجمه فعالیتی است ذهنی،
آگاهانه، پیچیده و جهتدار که، بهطور کلی، در تمام مراحل آن، تصمیمهایی که مترجم
میگیرد، گزینههایی که انتخاب میکند، و راهکارهایی که در پیش میگیرد، چه بسا همه
اینها به گونهای متأثر از جهتگیریهای ایدئولوژیک او باشد.در این مقاله، مبحث
ایدئولوژی در ترجمه و تأثیرات آن بر کار مترجم، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار
گرفته است.نخست، پدیده ایدئولوژی و مفاهیم گوناگون آن در زمینههای مختلف مورد بحث
قرار گرفته و از دیدگاه زبانشناسی تعریف شده است.سپس، چهارچوبی که از سوی حتیم و
میسن(nosaMmitaH)(11، 12، 13)برای ارزیابی و تجزیه و تحلیل ایدئولوژی در متون ترجمه شده
پیشنهاد شده است، معرفی شده و مقولههایی که در حیطه آن قرار میگیرند؛یعنی
گفتمان(esruocsid)، گفتمان گونه (erneg)و متن(txet)هریک جداگانه مورد
بحث قرار گرفته، نمونه ترجمههای مربوط به هریک در جای خود ارایه شده و مورد تجزیه
و تحلیل قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"مقایسه دو مثال زیر-که هر دو از یک متن عربی به انگلیسی ترجمه شدهاند-اهمیت این موضوع در کار مترجم را بخوبی به نمایش میگذارد و نشان میدهد که سازوکار آغاز-آویزه در برگردان متن(ب)ملحوظ نظر قرار نگرفته است و بنابر آنچه از زبان هالیدی نقل شد، معنا و اهمیت ارتباطی پیام دگرگون شده است.
گرچه گفته میشود متنها از نظر کارکردی گاهی چندا مبهم و سیال جلوه میکنند و همزمان چندین هدف منظور شناختی را بر آورده میسازند که دستهبندی آنها کار بسیار دشواری است، اباوجوداین، ورلیچ(HCILREW)(1976، در حتیم و میسن، 11)بر این باور است که در هر متن، همواره یک هدف بلاغی و منظورشناختی مشخص، در مقایسه با دیگر اهداف جنبی متن، از بروز و نمود بیشتری بر خوردار است؛به گونهای که متن را برپایه این کانون محوری آن میتوان در دستهای مشخص قرار داد و هدف منظور شناختی آن را کشف کرد.
/22) نتیجه اگر از تقسیمبندی دو گانه روشهای ترجمه و تقلیل آنها به دو روش بومیگرایی (noitacitsemod)و بیگانهگرایی(noitazingicrof)-حدود دو سده پیش از سوی شلایرماخر(rehcamreriehcS)(1813)پیشنهاد شده است و ونوتی(22)نیز بر آن مهر تأیید زده و براساس آن در نقد و ارزیابی ترجمههایی که در انگلستان و آمریکا طی سیصد سال گذشته انجام گرفته است، روند بومیگرایی را حاکم میداند -بگذریم، در حوزه ترجمهشناسی، شاید بتوان گفت که تاکنون در نقد ترجمهها، و بخصوص، ارزیابی گرایشهای ایدئولوژیک مترجم، کمتر چارچوب تحلیلی نسبتا منسجمی، نظیر آنچه از سوی حتیم و میسن پیشنهاد شده است و در این مقاله به آن پرداختیم، ارایه شده است."