چکیده:
هدف مطالعهی حاضر تعیین ارزش اقتصادی آلودگی هوا و اثرات زیست محیطی آلودگی هوای شهر مشهد است. اطلاعات مورد نیاز این مطالعه از طریق تکمیل پرسش نامه به صورت پیمایش میدانی و با روش نمونهگیری تصادفی طبقهبندی شده، از 286 خانوار شهری مشهد در سال 1384 جمعآوری شده است. به منظور ارزشگذاری اثرات زیست محیطی آلودگی هوا، از رهیافت الگوسازی انتخاب ، که جامعترین میزان ارزش اقتصادی کل زیست محیطی را ارائه میدهد و هم چنین الگوهای اقتصاد سنجی لاجیت شرطی و لاجیت متداخل استفاده شده است. بر اساس نتایج این مطالعه، افراد منطقه ی با آلودگی زیاد، به طور متوسط تمایل دارند برای 30 درصد بهبود در بوی نامطبوع ناشی از آلودگی هوا، ریزش گرد و غبار سیاه، دید ضعیف و اثرات سلامتی ناشی از آلودگی هوا، به ترتیب 751، 912، 1526 و 1607 ریال در ماه پرداخت کنند، در حالی که افراد منطقه ی با آلودگی متوسط، تمایل دارند برای بهبود 30 درصدی هر یک از ویژگیهای فوق، ماهانه 1453، 1263، 802 و 595 ریال در ماه بپردازند. بر اساس نتایج این پژوهش، در مجموع 30 درصد بهبود وضعیت آلودگی هوای مشهد، از ارزشی معادل 11303472650 ریال در ماه برخوردار است.
The aim of present article is determining economic value of air pollution and environmental effects of Mashhad city air pollution. Data of 286 households of Mashhad was gathered through questionnaire in a survey reaserch using stratified random sampling method in year 2006. In order to detemine environmental effects of air pollution choice experiment approach - which gives the most perfect environmental total economic value - conditional logit (CL) and nested logit (NL) models، have been applied. On this base، for a thirty percent improvement in bad odour، black fallout، poor visibility and health effects of air pollution، high-polluted region settlers are willing to pay، in average، 751، 912، 1526 and 1607 Rials per month، respectively. Whilst، middle-polluted region settlers، are willing to pay 595، 802، 1263 and 1453 Rials per month for 30 percent improvement in bad odour، poor visibility، black fallout and health effects of air pollution، respectively. Therefore، value of a thirty percent improvement in Mashhad air pollution is equal to 11303472650 Rials per month.
خلاصه ماشینی:
به منظور ارزشگذاري اثرات زيست محيطي آلودگي هوا، از رهيافت الگوسازي انتخاب ، كه جامعترين ميزان ارزش اقتصادي كل زيست محيطي را ارائه ميدهد و همچنين الگوهاي اقتصاد سنجي لاجيت شرطي و لاجيت متداخل استفاده شده است.
بنابراين در اين مطالعه تلاش شده است با بهرهگيري از رهيافت آزمونهاي انتخاب كه در عين پيچيدگي، جامعترين روش ارزشگذاري زيست محيطي تلقي ميشود، ارزش ويژگيهاي مختلف آلودگي هواي مشهد از طرق علمي تعيين شود تا بتوان از نتايج آن در جهت استفاده از ابزار(ها)ي اقتصادي براي كاهش آلودگي هوا استفاده نمود.
جدول 6 ـ تمايل به پرداخت براي بهبود ويژگيهاي مختلف آلودگي هوا در منطقهي با آلودگي زياد به تصویر صفحه مراجعه شود نتايج بهدست آمده از الگوي لاجيت متداخل نيز بيانگر اين است كه به طور متوسط افراد تمايل دارند براي 30 درصد بهبود در بوي نامطبوع ناشي از آلودگي هوا، ريزش گرد و غبار سياه، ديد ضعيف و اثرات سلامتي ناشي از آلودگي هوا به ترتيب 751، 912، 1526 و 1607 ريال در ماه پرداخت كنند، بنابراين مشاهده ميشود كه بر اساس هر دو الگوي لاجيت شرطي و لاجيت متداخل، در منطقهي با آلودگي زياد افراد بيشترين ميزان تمايل به پرداخت را براي اثرات سلامتي ناشي از آلودگي هوا از خود نشان ميدهند.
مقادير تمايل به پرداخت محاسبه شده بر اساس الگوي لاجيت متداخل نشان ميدهد كه مقدار متوسط تمايل به پرداخت افراد براي 30 درصد بهبود در هر يك از ويژگيهاي بوي نامطبوع، ريزش گرد و غبار سياه، ديد ضعيف و اثرات سلامتي ناشي از آلودگي هوا به ترتيب برابر 595، 1263، 802 و 1453 ريال در ماه است.