خلاصه ماشینی:
"به هر حال اعم از اینکه دیپلماسی پیگیر انگلستان یا غرور ناشی از پیروزی در جنگ با ترکها،یا چنانکه یک مورخ انگلیسی گفته است تحریکات ژنرال یرمولوف موجب رنجش ایران شده باشد،یا همه این عوامل،ارتش ایران در ماه ژوئیه سال 1826 به قوای روس در مناطق ایروان،قره باغ و طالش حمله کرد و تا لنکران،سالیانی،شیروان و گنجه و شهرهای دیگر ماوراء قفقاز پیش رفت بطوری که ارتش روسیه ناگزیر به عقبنشینی شد.
تنها بعنوان نمونه یادآور میشویم که انگلستان با وجود تعهد به اعزام نیرو برای کمک به ایران در جنگ با روسیه براساس پیمان 1814تهران،پس از (به تصویر صفحه مراجعه شود) شروع جنگ به این بهانه که ایران آغازگر جنگ بوده نقض عهد کرد و این نقض پیمان حتی موجب شرمندگی بعضی از رجال خودشان شد و بالاخره آن شرط را از فتحعلی شاه قاجار به مبلغ دویست هزار تومان خریدند.
طرفین متعهد میشدند که در حوزه نفوذ یکدیگر مداخله نکنند و امتیاز نگیرند ولی در منطقه مربوط بخود برای کسب هر نوع امتیاز آزاد باشند گرچه قرارداد 1907 که مورد خشم ایرانیان قرار گرفت لغو شد یا بقول مخبرالسلطنه هدایت «دست غیب آمد و بر سینه نامحرم زد»،ولی بعد از آن کمتر کسی این سؤال را طرح کرد یا به آن پاسخ داد که پس از الغای قرارداد 1907،انگلیسیها در جنوب و روسها در شمال ایران چه کارهائی میخواستند انجام دهند که بر اثر الغای قرارداد از انجام آن ناتوان ماندند؟در حالی که میدانیم سالها بعد از 1907 و در دوره نخست وزیری دکتر مصدق بود که امتیاز شیلات شمال لغو گردید یا خاتمه یافت و صنعت نفت ملی شد؛و میدانیم که در جنگ دوم جهانی با وجود بیطرفی ایران،نیروهای نظامی طرفین حتی منطقه میانی بیطرف را اشغال کردند و رودرروی یکدیگر قرار گرفتند."