بررسی تطبیقی دو قصیده عرفانی - عینیه - ابن سینا و - علی طریق إرم - نسیب عریضه مقاله

نویسنده: سیفی، محسن ؛ لطفی مفرد نیاسری، فاطمه ؛

لسان مبین تابستان 1391 - شماره 8 ، علمی-پژوهشی (وزارت علوم/ISC (‎19 صفحه - از 140 تا 158 )

کلیدواژه ها: عرفان اسلامی ابن سینا نسیب عریضه قصیدة «عینیه» قصیدة «علی طریق ارم» قصیدۀ روح شاعر نفس مادی وصال هبوط

چکیده:

یکی از اصولیترین ‌بن‌مایه‌های عرفانی اعتقاد به اصل و منشا الهی و ملکوتی روح است که به‌سبب غفلت در عالم پست مادی هبوط کرده و زندانی گشته است و سالک می‌کوشد آن را از پلیدیها پاک سازد و با علم و معرفت رشد دهد، تا آن هنگام که زمان مرگ فرا رسد و بار دیگر نفس به جایگاه اصلی خویش بازگردد، درحالی که به همه امور نهانی آگاه است. ابن سینا در قصیدة عرفانی «عینیه» این مساله را محور قرار داده و به تبیین مراحل سیر روح پرداخته است. نسیب عریضه، شاعر معاصر عربی، نیز در قصیدة بلند و مشهور «علی طریق ارم» با الهام از «عینیه»، مراحل سیر نفس را در حرکت به سوی کمال به نظم کشیده است.نسیب عریضه، در قصیدة «علی طریق ارم» تا حدودی زیاد، متاثر از «عینیه» ابن سیناست که نمود این تاثر، در کاربرد اصطلاحات و مضامین عرفانی همچون وصال، بکاء، بارقه، حجاب و نیز تقابل نور (ملکوت) و تاریکی (دنیای مادی) مشاهده نمود.این مقاله بر آن است تا ضمن بررسی تطبیقی این دو قصیده و ذکر وجوه تشابه و اختلاف آنها، به تبیین تاثر نسیب عریضه از«عینیه» ابن سینا بپردازد.

خلاصه ماشینی:

"فصلنامۀ لسان مبین(پژوهش ادب عربی)(علمی-پژوهشی)سال سوم،دورۀ جدید،شمارۀ هشتم،تابستان 1391،ص 158-140 بررسی تطبیقی دو قصیدۀ عرفانی«عینیه»ابن سینا و«علی طریق إرم»نسیب عریضه{P*P} محسن سیفی استادیار دانشگاه کاشان فاطمه لطفی مفرد نیاسری دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه کاشان چکیده {IBیکی از اصولیترین بن‌مایه‌های عرفانی اعتقاد به اصل و منشأ الهی و ملکوتی روح استکه به سبب غفلت در عالم پست مادی هبوط کرده و زندانی گشته است و سالک می‌کوشدآن را از پلیدیها پاک سازد و با علم و معرفت رشد کرده و زندانی گشته است و سالک می‌کوشدو بار دیگر نفس به جایگاه اصلی خویش بازگردد،درحالی‌که به همه امور نهانی آگاه است. در این قصیده،ابن سینابرای تشبیه نفس به پرنده از کلمه«ورقاء»استفاده کرده است؛زیرا ورقاء در زبان اهل معنا،به معنای کبوتر است و این نخستین باری نیست که ابن سینا به تشبیه نفس آدمی به پرندهمبادرت ورزید؛زیرا قبل و بعد از او نیز کسانی بوده‌اند که برای روح و نفس قائل به بال وپر شده‌اند: {Sهبطت إلیک من امحل الأرفع#ورقاء ذات تعزز و تمنعS}(ابن سینا،1331:9) ترجمه:«از والاترین محل و عالیترین مرتبه،کبوتر روح که دارای مقامی بس والا و منبعاست،به سوی تو فرود آمد. » عامل هبوط غفلت از عالم ملکوت دانسته شده است؛اما در ادامه،سبب این فرود آمدن راجبری می‌داند و معتقد است که نفس،برخلاف میل خودش به این جسم مادی کوچ دادهشده است: {Sفلأی شیء اهبطت من شامخ#عال إلی قعر الحضیض الأوضعS}(ابن سینا،1331:13) ترجمه:«پس از چه روی،از مکانی والا به قعر گودال پست دنیا فرود آورده شده است؟» نسیب عریضه هم در تأیید این اندیشه و به تأثیر از ابن سینا به هبوط روح انسان در عالمماده و به بند شدن آن اشاره دارد: {Sأهبطت منها إلی قرار#أمست به الروح فی اعتقالS}(عریضه،1946:179) ترجمه:«از آنجابه‌جایگاهی فرود آمدم که روح در آن به بند کشیده شده است."

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود