چکیده:
در این مقاله «گفتمان تجدد» در ایران از دوران مشروطیت تاکنون مورد مطالعه
قرار گرفته است. در این رابطه به امکانهای مختلف, زمینههای تسلط. عرصههای
گوناگون بحث. و بالاخره آینده گفتمان مزبور اشاره گردیده است. مقاله مزبور تاکید
میکند؛ گفتمان تجدد در شرایط جدید «جهانی شدن» بویژه با تاکید بر دیدگاههای
اسلامی؛ اپرانی, نیازمند بررسی و ارزیابی جدیدی است که بحران یکصد ساله در
این زمینه را بطور جدی مورد توجه قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
"ملکم خان در کلیه نوشتههای خود، بویژه در روزنامه قانون که باید آن را مانیفست گفتمان تجدد ایران در قرن نوزدهم بحساب آورد،تلاش کرده است که ضمن طرح اندیشههای مدرن و غربی در عرصههای مختلف سیاسی،اجتماعی و فرهنگی،خود را بعنوان مخالف با سنت و دین قلمداد نکرده و بعبارتی گفتمان خود را در تعارض و تقابل با گفتمان سنتی و دینی حاکم بر جامعه آن روز نشان ندهد و هر کجا که بحث از تجدد میکند،سنت و فرهنگ بومی و دین را نیز وارد میدان ساخته و بحث خود را در تناقض و تضاد با مسائل مزبور نداند.
طرح مجدد گفتمان تجدد بویژه پس از انقلاب اسلامی و بطور جدیتر در چند سال اخیر که جامعه ایرانی از آزادیهای بیشتری در طرح اندیشه و خواستههای خود برخوردار شده است مباحث گوناگونی را بدنبال داشته که میتوان جهتگیری و عرصههای مهم گفتمان تجدد و تفاوت گذشته و حال را در این زمینه به شکل زیر ترسیم کرد.
همه گرایشات بعدی از قبیل تغییر زبان فارسی،تحول در شکل لباس و شیوه حاکمیت و اختیارات جامعه و دولت را میتوان ریشه در سه مشکل اساسی ذیل است:1-بیقانونی(انحطاط سیاسی-اجتماعی) 2-بیسوادی(انحطاط فرهنگی)3-ضعف بنیانهای اقتصادی(انحطاط اقتصادی)دانست که عرصههای اصلی گفتمان تجدد در قرن نوزدهم میباشند.
بر اساس آنچه که گفته شد آیا میتوان پیشبینی کرد که گفتمان آینده در زمینه تجدد در جامعه ایران با توجه به عدم امکان جمع کامل میان فرهنگ اسلامی و فرهنگ سکولار غربی بدنبال طراحی نوعی از تجدد انسانی-اسلامی باشد که بتواند در عصر جهانی شدن21و پذیرش نوعی از استقلال در حوزههای فکری و فرهنگی جوامع مختلف با داشتن فصل مشترکی از معیارهای مقبول انسانی-اسلامی باشد."