چکیده:
نمود اساطیر کهن ایران مانند مفاهیم و شخصیت های اساطیری شاهنامه در اشعار دوره جنگ تحمیلی نمی تواند تصادفی باشد، عناصر اساطیری شاهنامه فردوسی کهن نمونه های شعرهای حماسی به شمار می رود. در زمان مقتضی، ناخودآگاه جمعی شاعران، یاریگر آنها در استفاده از این کهن الگوها هستند. مانند شاعران شعر جنگ در دوره «جنگ تحمیلی عراق علیه ایران» که این کهن الگوها را در شعر خود بازتاب دادند. یکی از هدف های این تحقیق نشان دادن ارزش و اهمیت شاهنامه فردوسی در راستای وحدت و یکپارچگی ملت ایران، به ویژه در طی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است و بازنمایی افتخارات رزمندگان میدان های نبرد برای تداوم یکپارپگی و شکوه و عظمت ایران، هدف دیگر این جستار است. تعریف حماسه، کارکرد حماسه در تشجیع ملت در زمان مقتضی مانند زمان جنگ؛ ضرورت و شرایط ایجاد حماسه و نقش آن در ماندگاری رخدادهای تاریخی و ملی، با در نظر داشتن عامل اصلی مذهب در روند جنگ تحمیلی، نمود تعدادی از عناصر اساطیری حماسه ملی ایران، ابزارهای شاعرانه در شعرهای دوره جنگ تحمیلی، پهلوانان بنیادین شاهنامه به عنوان کهن الگوها و اسوه های شجاعت و دلاورمردان عرصه های نبرد در مقایسه با آنها، محورهای دیگر بحث هستند.
خلاصه ماشینی:
"فرضیۀ اصلی تحقیق عبارت از تداوم حماسه و انگیزۀ حفظ سرزمین آبا و اجدادی و پاسداشت هویت ملی ایرانی،با توجه به زیرساخت باورهای مذهبی ملت ایران در دورۀ جنگ تحمیلی است که با رویکرد شاعران به گذشتههای پرافتخار و اساطیر این سرزمین،آرمان پیروزی در جنگ در شعر آنها تحقق مییابد و ساختی حماسی پیدا میکند.
فردوسی با توجه به جو حاکم در قرن چهارم،در شاهنامه ضمن بازگو کردن رخدادهای داستانها،به طور غیر صریح،نارضایتی خود را از وضع موجود بیان میکند برای مثال در داستان ضحاک میگوید: {Sنهان گشت کردار فرزانگان#پراکنده شد کام دیوانگان# هنر خوار شد،جادوی ارجمند#نهان راستی،آشکارا گزند# شده بربدی دست دیوان دراز#بنیکی نرفتی سخن جز به رازS} (فردوسی،1966:51،ج 1،5) در دورۀ معاصر،زمانی که مرزهای ایران از طرف یکی از کشورهای عرب(عراق) که مسلمان بودند،مورد تجاوز قرار گرفت،رزمندگان دلیر ایران در راستای حفظ هویت ملی حماسه آفریدند،و شاعران توانمند این دوره با رویکرد به کهن الگوهای اساطیری و فرهنگ گذشتۀ ایران،این دلاوریها را در اشعار خود منعکس کردند.
نتیجه به عنوان نتیجۀ این گفتار باید گفت:«اگر چه اشعار جنگ در دورۀ معاصر ایران،به صورت حماسهای مدون به یک شاعر خاصی تعلق ندارند و شاعران متعدد و متعهدی آنها را سرودهاند و در قالب مثنوی نیز نیستند،ولی دارای بسیاری از ویژگیهای شعر حماسی مانند حفظ یکپارچگی کشور،هویت ملی،نبرد برای پاسداشت سرزمین خویش،دلاوری،ایثار و شهادت،نیز میباشند،و حماسه به شمار میآیند."