الگوهای طراحی فضای سبز در "شهر دوستدار کودک" - نمونه موردی: شهر دوستدار کودک بم - مقاله

پروژه های شهر دوستدار کودک به طور عمده برای ایجاد فرصت برای کودکان در راستای شکل دادن و یا تغییر محیط پیرامونشان است. از این منظر طرح های دوستدار کودک به دنبال اعطای حق شهروندی به بچه ها، توسعه آگاهی، بالابردن مشارکت جمعی، کم کردن میزان خشونت علیه کودکان، توجه به موضوعات زیست- محیطی و .. است. در کشور ما شهر بم (بعد از زلزله ناگوار سال 1382) از نمونه هایی بود که رویکرد دوستدار کودک در بازسازی آن مورد نظر قرار گرفت. یکی از پروژه های تعریف شده در این راستا پیدا کردن الگوهای طراحی فضای سبز با توجه به دیدگاه های بچه ها بود. در این طرح با استفاده از متدولوژی گروه- بحث و روش های مشارکتی همچون قصه گویی، جداول و پازل ها، مدل سازی، نقاشی و ... نظرات بچه ها در ارتباط با فضاهای سبز جمع آوری و تحلیل شد. با وجود اینکه بیشتر تصورات بچه ها مربوط به موضوعاتی بود که در گذشته تجربه کرده بودند، شاخصه هایی چند در راستای دست یافتن به الگوهایی برای انتخاب مصالح، نحوه جانمایی فضاها، برخی از فضاهای مورد نیاز، نحوه محصور کردن فضاهای سبز، مسیرهای دوچرخه، محل گلها و درختان و ... وجود دارد. فضای سبز در تلفیق با فضاهای بازی، قلمروهای جداگانه برای بچه ها و بزرگسالان، فضاهایی برای خاطره نویسی، مجسمه ها، مصالحی مانند چوب و زمین های چمن از جمله خواست های کودکان در راستای توصیف الگوهای فضای سبز در یک نمونه مربوط به نتایج یک گروه بحث در پروژه شهر دوستدار کودک بم بود

از مهم‌ترین اهداف این طرح به مواردی می‌توان اشاره کرد [UNICEF, 2005: 13] :  ایجاد یک دید جدید و نو درباره کودکی که به نقش شهروندی کودک تأکید می‌کند؛ حقوق و نیازهای آنها را از طریق مشارکت جستجو می‌کند؛ و در راستای ارتقای کیفیت محیط زندگی نسل جدید تلاش می کند. برای پاسخ به سوال اصلی تحقیق در یک نمونه موردی (شهر دوستدار کودک بم) با استفاده از روش تحلیل محتوا و متدولوژی گروه- بحث4، با بررسی مطالب به دست آمده از سوی کودکان مورد مطالعه که با ابزارهای مشارکتی مانند پرسشنامه، قصه‌گویی، جداول و ماتریس‌ها و ... برخی از این دستورالعمل‌ها عبارت بود از [UNICEF, 2005a] :  نوسازی و بازسازی، تجمیع عملکردها، راهکاری برای مشارکت به‌ویژه با بچه‌ها در راستای تغییر وضعیت زندگی، رویکردی منعطف برای امکانات و خدمات با تأکید بر تطبیق‌پذیری برای نیازهای شهروندان، همکاری سیستماتیک میان سازمان‌های مختلف، فعالیت علیه فقر و نابرابری، فعالیت‌های آموزشی- اجتماعی در دوران کودکی، بالابردن تعامل میان کودک و محیط، برنامه‌هایی برای رفع موانع ترافیکی وکاستن آلودگی، بالابردن میزان فضای سبز و استفاده از فضاهای سبز شهری بررسی و تحلیل نظریه‌های مربوط به طرح‌های دوستدار کودک نشان می‌دهد که توجه به فضای سبز و بالابردن میزان آن به عنوان یکی از فاکتورهای اصلی در طراحی با این رویکرد است؛ به طوری‌که فضاهای سبز یکی از بسترهای مناسبی است که در آنها می‌‌توان میزان تعامل و مشارکت بچه‌ها را در ارتباط با تصمیم‌سازی‌های محیطی بالا برد.