چکیده:
یکی از دانش های نوپا در دنیا و به ویژه در کشور ما، دانش معنی شناسی است که از شاخه های زبانشناسی به شمار می آید. متون اسلامی اعم از قرآن و حدیث و مطالب عرفانی حاوی نکات اخلاقی و کدهای اخلاقی فراوان است. متاسفانه در سال های اخیر با وجود تحقیقات ارزنده در تمام شاخه های علوم اسلامی، پژوهش قابل قبولی راجع به معنی شناسی اخلاقی- عرفانی نشده است. این جانب در اصل مقاله تصمیم دارم تصویری روشن از معنی شناسی اخلاقی- عرفانی را برای علاقه مندان به اخلاق عرفانی بیان کنم تا مشتاقان به ارزش و اهمیت این پژوهش پی برند. معنی شناسی اخلاقی در پی روشن کردن مفاهیم و کدهای اخلاقی است که از دیرباز در زبان عربی و متون ادب فارسی وجود داشته است. عارفان اسلامی به پشتیبانی قرآن و حدیث به دستاوردهای بسیار ارزشمندی در این زمینه رسیده اند، لیکن همه ی این دستاوردها روشمند نیست و کار معناشناسی اخلاقی- عرفانی، تنظیم حوزه ی معناشناسی واژگانی است که هرچند واژه به صورت یک سیستم یا لایه یا حلقه یا میدان، ایده ای کامل و علمی در تکامل اخلاقی کلونی و سیستماتیک را نشان دهند. بدیهی است مثال هایی که در متن مقاله خواهد آمد، برگرفته از قرآن یا متون حدیث و منابع عرفانی فارسی و عربی خواهد بود. ان شاء الله این روش جدید بتواند فصل تازه ای در تولید علم اخلاق، آن هم اخلاق دینامیکی ایجاد نماید.
خلاصه ماشینی:
یعنی روح و نفس انسان که هسته ی انتولوژیک انسانیت است، اصولا بایستی به نوعی بقا و ابدیت و استمرار ذاتی اتصاف داشته باشد، چون اگسر اصل بقا را نپذیریم، تمام کارهایی را که انجام می دهیم در برابر آن مسؤولیتی نخواهیم داشت و در این صورت افعال ما، چه خوب و چه بد، مانند هستی خودمان معدوم مطلق اند و در همان حدوث ناپدید شده و به کلی معدوم می شوند و دیگر زشت و زیبای اخلاقی مفهومی نخواهد داشت و الفاظ اخلاقی معنای خود را نیز از دست خواهند داد.
؟ نظریه ی معنایی که مبنای ساختمان واژه های اخلاق عرفانی است مبتنی است بر نوع خاصی از معنی شناسی با علم دلالت که به وسیلهی زبانشناسان بزرگی چون لئووایسگربر ساخته و پرداخته شده است، نظریهی وی در مباحث عمده و اصلی اش با آنچه امروزه زبانشناسی قومی نامیده می شود، مطابقت بسیار دارد.
همچنین ست اصطلاحات عرفان نظری و معرفت اصطلاحات عملی رابطه اصطلاحات عرفان عملی م ا مفاهیم و اصطلاحات عرفان نظری رابطهی تقابلی تباط تقابلی ما را وادار می کند که از نظر معنی شناسی ابتدا رفان نظری را مورد تحلیل قرار دهیم، سپس به تحلیل واژگان می پردازیم و در ترسیم هندسی این واژگان به این اصل دست تمام واژگان و الفاظ اخلاقی عرفانی تنها در سامانه ی نظام مند و و زبانشناسی جدید، که هیچ گاه واژه ای را جدای از دستگاه ی نمی بیند و برای آن هویت درستی قایل نیست، استوار است.