چکیده:
از نخستین داستان های سیاسی پس از انقلاب اسلامی و به احتمال فراوان نخستین آن، «سلول 18» اثر درویشیان است که ویژگی بارز آن، انعکاس خاطره نوشته های مولف در طول دوران حبس و مبارزات ایدئولوژیک و مسلحانه شخصیتهاست. این داستان علاوه بر این نخستین اثر قابل تامل درویشیان پس از پیروزی انقلاب نیز محسوب می شود و در زمره نخستین آثار داستانی سیاست گرا پس از انقلاب است. بررسی سطوح مختلف داستان یاد شده نشان می دهد که این متن علی رغم خاطره نگاشت بودن، یکی از داستانهای سیاسی موفق است. نگاه فراگیر به این داستان با توجه به گفتمان غالب رادیکال گونه دهه شصت با تاکید بر عنصر شخصیت و درونمایه نشان دهنده تقابل چهار نسل (در شخصیت های داستانی) است. نسل اول محافظه کاران راضی به وضع موجودند که کاملا سنتی، دیندار و البته بی نام اند و خود را کوچکتر از آن می انگارند که با رژیم حاکم درگیر شوند. نسل دوم محافظه کاران آگاه از فساد قدرت و ایدئولوژی هستند که علیرغم نارضایتی به وضع موجود دلخوش اند. نسل سوم رادیکال های آزادی خواه و ناراضی از وضع موجودند که از بی عدالتی موجود رنج می برند و درصدد تغییرات آرمانی در وضع نامطلوب موجود هستند. اما نسل چهارم فرزندان انقلاب و مبارزه هستند که آگاهی چندانی نسبت به وضع موجود ندارند ولی مکان و زمان تولد آنها به نوعی با مبارزه و انقلاب عجین شده است.
The first political story after the Islamic Revolution of Iran is probably Sellul-e hejdah by Darvishiyan. The work mirrors the author’s memories of the prison and ideological armed struggles. In addition، this text is the first story by the author after victory of the Islamic Revolution and can be considered as the first political story after the revolution. A study of the various levels of this story shows that Sellul-e hejdah، in spite of being a memoir، is one of the best examples of political fiction. The dominant radical discourse of the 80s [1360s] manifests the confrontation of four different generations.The first generation includes those conservatives who are traditional and religious and are unable to confront the dominant discourse.The second generation includes those conservatives who are not happy with the political decadence but prefer to maintain the situation.The third group relates to those radical freedom fighters that are not satisfied with the status quo and suffer from discrimination and tend to change the society.Finally، the fourth generation includes descendants of the revolutionaries who have little knowledge of the revolution and yet their lives are tied to it.
خلاصه ماشینی:
گفت‌وگوها و کنش‌های حاکم بر این بخش با توجه به حضور ملموس نیروی متقابل در رویارویی با شخصیت‌های اول (خانوادة عبدالله) از یک‌سو نشان‌دهندة تغییر مسیر سرنوشت شخصیت اصلی داستان و از سوی دیگر غلبة گفتمان غالب (تک‌صدایی) بر جامعه و مردم است.
قبل از ورود به اصل جستار (تحلیل گفتمان غالب بر/ در متن) باید گفت داستان سلول 18 با توجه به عناصر نشانه‌شناسی عنوان، تصویرها و توصیف‌ها، شخصیت‌های داستان، نحوة روایت‌پردازی،6 طرح و درون‌مایة داستان، زمان و مکان؛ بیشتر در دو ساحت شخصیت‌پردازی و درونمایه قابل بررسی و نقد است که به‌عنوان نخستین داستان سیاسی منتشرشده پس از انقلاب اسلامی تحلیل خواهد شد.
از منظر عناصر تحلیل گفتمان در بافت موقعیتی در حوزه‌های موقعیت تاریخی، موقعیت جغرافیایی و محیطی و موقعیت جامعه‌شناسی و بازتاب مسائل سیاسی و اجتماعی در آن، داستان بلند سلول 18- به‌عنوان متنی که در سال 1358 یعنی درست یک سال بعد از انقلاب اسلامی ایران نوشته شد- حاصل درد و رنج‌های نسلی است که مدت مدیدی در انتظار بیرون آمدن «سپیدة»10 آزادی از سلول‌های ظلمت استبدادی بود که آرزوی آنها در 1357 با قیام مردم محقق شد.
با ملاحظة کردار اجتماعی در داستان می‌توان گفت وقتی مأموران دولتی ناگهان به خانة عبدالله یورش می‌برند، گفت‌وگوها و کنش‌های حاکم بر این بخش با توجه به حضور ملموس نیروی مهاجم در مواجهه با شخصیت‌های اول (خانواده عبدالله)، نشان از تغییر مسیر سرنوشت شخصیت اصلی داستان از یک‌سو و غلبة گفتمان غالب (تک‌صدایی) بر جامعه و مردم از سویی دیگر دارد.
(
, 
, 
)
