چکیده:
احتمال ابتلای به بیماری یکی از مسائلی است که همواره موجب دغدغه و مایه نگرانی بسیاری از شهروندان است، به ویژه برای افرادی که به لحاظ شغلی یا به جهت روابط خطرناک و یا شرایط محیطی در معرض ابتلای به نوعی از بیماری قرار میگیرند. فرض مساله جایی است که فرد بالفعل مبتلای به هیچ بیماری تشخیص داده نشده است و در آینده نیز ابتلای وی مسلم و تخلفناپذیر نیست، اما بر حسب غالب این احتمال وجود دارد که وی مبتلا به بیماری باشد، ولی به لحاظ دشواری بررسی و تشخیص و یا دوران نهفتگی، فعلا قابل تشخیص نباشد و احتمالا بیماری در آینده قوام خواهد گرفت و در هر حال واهمه ابتلا برای فرد وجود دارد. در این مقاله مساله فوق تحت عناوین افزایش خطر ابتلای به بیماری و ترس از ابتلای به بیماری در دو نظام حقوقی ایران و امریکا مورد بررسی قرار داده شده است و معیارها و ضوابط جبران خسارات احتمالی در این دو نظام با توجه به قوانین و آرای قضایی مورد تحلیل قرار گرفته است. در حقوق ایران با توجه به قوانین موجود، احتمال ابتلای به بیماری به عنوان یک خسارت مادی سبب مسوولیت مدنی نمیشود، اگرچه که به عنوان زیان معنوی چه در قوانین موضوعه و چه در منابع فقهی میتوان مبانی را برای مسوولیت مدنی در این خصوص پیدا نمود. در حقوق امریکا در باب احتمال ابتلای به بیماری آرای متعدد و متفاوتی صادر شده است، دادگاههای مختلف با اتخاذ معیارهای گوناگون برخی دعاوی را پذیرفتهاند و برخی دعاوی هم رد شده است.
خلاصه ماشینی:
"با وجود این نه اعمال معیارهای بسیار سخت مورد تأیید است و نه معیارهای بسیار ساده ای که باب دعاوی بیشمار را برای مدعیان دارای سوء نیت باز کند و صنعت را دچار مشکل سازد، زیرا در دنیای صنعتی کنونی اشخاص به انحای گوناگون در معرض بسیاری از عوامل قرار دارند که هر یک خطر ایجاد بیماری خاصی را برای شخص در پی دارد: آلودگی هوا، داروهای دارای عوارض جانبی، تشعشعات هسته ای و رادیو اکتیو، تشعشعات و امواج رادیویی و الکترومغناطیسی و هزاران عامل دیگر وجود دارد، به همین جهت باید دعاویی را پذیرفت و حکم به جبران خسارت داد که ترس خواهان از ابتلای به یک بیماری معقول و متعارف باشد.
در برخی موارد چنین دعاوی را پذیرفته اند و معیار قبول دعوی را این دانسته اند که احتمال ابتلای به بیماری در آینده بیشتر از احتمال عدم ابتلای به بیماری در آینده باشد که از آن به احتمال غالب تعبیر میشود یا برخی دادگاه های دیگر بر حسب معیار اطمینان متعارف پزشکی چنین دعاوی را پذیرفته اند؛ با وجود این برخی دادگاه ها به ویژه در باب بیماریهای آمیزشی از پذیرش چنین دعاوی خودداری نموده اند و فعلیت یافته بودن بیماری را شرط دانسته اند؛ دوم به لحاظ آن که احتمال ابتلای به بیماری نوعی خسارت معنوی تلقی گردد که در حقوق امریکا از آن تعبیر به ترس از ابتلای بیماری می شود، موضوع در هر دو نظام حقوقی ایران و امریکا قابل بررسی است ."