چکیده:
از زمان پدیدار شدنِ مفهوم حقوق نرم در عرصه ی حقوق بین الملل سال ها می-گذرد، امّا هنوز هیچ اجماعی در خصوص تعریفی واحد از آن حاصل نشده است. علل استفاده ی دولت ها از حقوق نرم نیز کماکان در هاله ای از ابهام قرار دارد. این مقاله در چارچوب نظریه ی آثار حقوقی، تفاسیر غیر الزام آوری که نهادهای قضایی و شبه قضایی بین المللی از قواعد الزام آور حقوق بین الملل ارائه می دهند را بررسی نموده است. منظور از مراجع قضایی و شبه قضایی، مهمترین نهادهایی است که به موجب حقوق بین الملل، صلاحیت سخن گفتن از قواعد بین المللی را دارا هستند. به لحاظ حقوقی، تصمیمات صادره توسّط نهادهای یادشده عموماً تنها نسبت به طرفین اختلاف و در همان دعوی الزام آور می باشند؛ با این وجود، تحت شرایطی آثار حقوقی ناشی از تصمیمات مزبور به سایر دولت ها بسط پیدا کرده و الزامات حقوقی برای آن ها به ارمغان می آورد. نکته این جاست که نقش اصلی را در فرآیند ذکرشده، حقوق نرم بر عهده دارد؛ نقشی که تا حد زیادی در حقوق بین الملل ناشناخته مانده است. مقاله ی حاضر به بررسی این نقش اختصاص یافته است.
خلاصه ماشینی:
در مبحث اول بخش دوم ، نقش و کارکرد مراجع قضایی (دیوان بین المللی دادگستری و دو مورد از محاکم داوری ) بررسی شده و در مبحث دوم ، از میان مراجع شبه قضایی ، عملکرد کمیته ی حقوق بشر و رکن حل وفصل اختلافات سازمان تجارت جهانی در تفسیر قواعد الزام آور و بسط آثار حقوقی ناشی از تصمیمات شان مدنظر قرار گرفته است .
بر اساس آن چه بیان شد، رکن حل وفصل اختلافات سازمان تجارت جهانی نقش مهمی را در بازتعریف و توسعه ی تعهدات مندرج در موافقت نامه های زیرمجموعه ی این سازمان ایفا می کند که نتیجه ی آن توسعه ی نوعی حقوق نرم در حوزه ی تجارت است و مختصرا به یک مورد از آنها اشاره می شود: در قضیه میگو ـ لاک پشت های دریایی ، از رکن پژوهش سازمان تجارت جهانی خواسته شد تا برای نقض استثنائات ماده ی ٢٠ موافقتنامه ی گات توسط دولت های عضو، اظهار نظر نماید (١٩٩٨ Oct ١٢ ,٩١-٧٩ AB/R, Paras/WT/DS٥٨).
, & Duncan Snidal, Hard and Soft Law in International Governance, International Organization, Vol. 24, 1992.
Derains Yeves, Schwartz Eric, A Guide to the ICC Rules of Arbitration , 2 Edition, Kluwer International Law, The Hague, 2005.
Journal of International Law, Vol. 18, 2007.
Toope, Alternatives to Legalization: Richer Views of Law and Politics, INT’L ORG, Vol. 55, 2001.
Advisory Opinion on Accordance with international law of the unilateral declaration of independence in respect of Kosovo, ICJ.