چکیده:
پژوهش حاضر، با رویکرد آینده پژوهی، به شناسایی مهم ترین عوامل مؤثر بر وضعیت آینده روابط امنیتی جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان می-پردازد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش ترکیبی از روشهای اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت، براساس روشهای جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به کارگیری ترکیبی از مدلهای کمی و کیفی انجام گرفته است. بنابراین، با توجه به ماهیت تحقیق، این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که پیشرانها یا عوامل کلیدی موثر بر وضعیت آینده روابط امنیتی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان کداماند و به چه میزان و چگونه بر یکدیگر تاثیر میگذارند؟ برای پاسخ به پرسش پژوهش، از روش تحلیل ساختاری میک مک و دلفی بهره گرفته شده است. در این راستا، پس از برگزاری جلسات اولیه بحث با پانزده نفر از نخبگان و متخصصان اجرایی و دانشگاهی(جامعه آماری پژوهش)، که تخصص و تجربه کافی پیرامون مسائل امنیتی و روابط بین الملل داشتند، از ایشان خواسته شد تا در چارچوب ماتریس اثرات متقاطع به پیشرانها، بر مبنای میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری امتیاز دهند. بیست پیشران اولیه در قالب چهار بعد کلی شناسایی شد. سپس، پیشرانهای اولیه در چارچوب ماتریس اثر متقاطع در نرمافزار آیندهنگار میکمک تعریف شد. خروجی صفحه پراکندگی پیشرانها بیانگر ناپایداری سیستم است. در نهایت، باتوجه به امتیاز بالای تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم، شش پیشران کلیدی و اهرمی دارای بیشترین تأثیر بر وضعیت آینده روابط امنیتی ایران و جمهوری آذربایجان شناخته شد.
The present study with a futures study approach, identifies the most important factors affecting the future security relations of the Islamic Republic of Iran with the Republic of Azerbaijan.This research is applied in terms of purpose and in terms of method a combination of documentary and survey methods and in terms of nature, it is based on new methods of futurology, analytical and exploratory science which is done by using a combination of quantitative and qualitative models.Therefore, according to the nature of the research, this research seeks to answer the question that what are the drivers or key factors affecting the future state of security relations between the Islamic Republic of Iran and the Republic of Azerbaijan and to what extent and how do they affect each other?To answer the research question, the structural analysis method of Mick Mac and Delphi has been used. In this regard, after holding initial discussion sessions with fifteen elites and executive and academic experts (research statistical community),who had sufficient expertise and experience in security issues and international relations, they were asked to interact within the matrix of effects.Rate propellants based on how effective they are.Twenty primary propellants were identified in four general dimensions. Next, the initial drivers of the crossover matrix were defined in Mick Mac prospect software. What can be understood from the position of the propulsion scattering plate is the instability of the system that most of the propulsions are scattered around the diagonal axis of the plate. Finally, due to the high score of direct and indirect influence, the six key drivers and levers were identified as having the greatest impact on the future state of security relations between Iran and the Republic of Azerbaijan.
خلاصه ماشینی:
اين پژوهش از لحاظ هـدف کـاربردي و مقاله پژوهشي از نظر روش ترکيبي از روش هاي اسنادي و پيمايشي و از نظر ماهيت ، بر اساس روش هـاي جديـد علـم آينده پژوهي ، تحليلي و اکتشافي است که با به کارگيري ترکيبي از مدل هـاي کمـي و کيفـي انجـام گرفتـه تاريخ دريافت : 1401/03/02است ؛ بنابراين ، با توجه به ماهيت تحقيق ، اين پژوهش در پي پاسخ به اين پرسش است که پيشران هـا يـا تاريخ پذيرش : عوامل کليدي مؤثر بر وضعيت آينده رواب امنيتي جمهوري اسلامي ايران و جمهوري آذربايجان کدام اند ١٤٠١/٠٥/٠٩ صص : ٩٣-٦٥ و به چه ميزان و چگونه بر يکديگر تأثير مي گذارند؟ براي پاسـخ بـه پرسـش پـژوهش ، از روش تحليـل ساختاري ميک مک و دلفي بهره گرفته شده است .
از جمله اين که عليرغم همه خيـره سـريهـاي جمهـوري آذربايجـان و افـراط گرايـيهـاي قـومي، اقتصادي و ايدئولوژيک ، استراتژي جمهوري اسلامي ايران همواره بهبـود روابـط و داشـتن روابـط حسنه با همسايگان بوده است ؛ لذا در راستاي روابط حسنه ، سياست گذار ميتواند بر اساس پيشران - هاي تأثيرگذار و نقش آفرين احصا شده و همچنين پيشـران هـاي کليـدي کـه در خروجـي و نتيجـه پژوهش به آن ها دست پيدا ميکنيم اقـدام بـه تـدوين سياسـت هـاي تنظيمـي و همچنـين بسـته هـاي سياستي نمايد.
Futures Studies نشريات علمي دانشگاه جامع امام حسين (عليه السلام ) ٦٩ معرفت شناسيها، روش شناسيها و روش هاي مختلف گردآوري، تحليل و ارائه يافته هاي پژوهشـي است (آينده بان ، ١٣٩٦: ١١).