خلاصة:
هدف از پژوهش حاضر، مقایسه کتاب های علوم تجربی دورة ابتدایی از نظر سطح شناختی پرسش ها بود. در همین راستا از روش تحلیل محتوا استفاده شد. این بررسی در قالب ٥ سوال پژوهشی صورت گرفت . واحد تحلیل ، جملات پرسشی کتاب بود و با توجه به محدود بودن جامعه آماری که شامل کتاب های درسی علوم تجربی دورة ابتدایی در سال ٩٧ - ٩٦ می شد، روش نمونه گیری اتخاذ نشد و کل جامعه آماری جهت بررسی انتخاب گشت . به منظور مشخص کردن انواع پرسش های شناختی سطح پایین و سطح بالا، از جدول طبقه بندی پرسش های جورج براون استفاده شد. یافته ها حاکی از آن است که بیشترین درصد پرسش های شناختی سطح بالا به ترتیب متعلق به کتاب های علوم تجربی سال اول ابتدایی (٤٠.٦٥)، سال پنجم ابتدایی(٣٩.٧٨)، سال ششم ابتدایی(٣٩.٣٨)، سال دوم ابتدایی(٣٦.٩٩)، سال چهارم ابتدایی(٣٥.٤٨) و سال سوم ابتدایی(٣١.٢٠) می باشد. در مجموع بیشترین فراوانی و درصد پرسش های کتاب های درسی علوم تجربی دورة ابتدایی به ترتیب به سوال های کاربردی، تحلیلی، ادراکی، یادآور، قیاسی- ترکیبی، فصیح و بلیغ ، ارزشیاب و تعارفی- درخواستی اختصاص دارد. تنها ٣٧.٦١ درصد از مجموع پرسش های کتاب های علوم تجربی دورة ابتدایی مربوط به شناخت سطح بالا است که دانش و اطلاعات تازه ای را به یادگیرنده می دهند. سایر پرسش ها مربوط به شناخت سطح پایین هستند که تنها دانش فراگیران را می سنجند. همچنین نتایج آزمون خی دو نشان داد که بین مقادیر مشاهده شده و مورد انتظار در انواع پرسش ها در کتاب های علوم تجربی دورة ابتدایی، تفاوت معناداری وجود دارد. اگرچه فراوانی پرسش های شناختی سطح بالا با ارتقاء پایه ، افزایش داشته ، اما درصد این نوع پرسش ها رشد محسوسی نداشته و حتی در برخی پایه ها کاهش یافته است .
استفاده از پرسش های ارزشیاب که بالاترین نوع تفکر را به دنبال دارند، مورد غفلت واقع شده است .
ملخص الجهاز:
"بیشترین فراوانی و درصد پرسش های کتاب درسی علوم تجربی سال اول ابتدایی به ترتیب به سوال های تحلیلی(57/23%)، یادآور(95/21%)، کاربردی(88/17%)، قیاسی- ترکیبی(56/10%)، فصیح و بلیغ(94/8%)، ارزشیاب(50/6%)، ادراکی(69/5%) و تعارفی- درخواستی(78/4%) اختصاص دارد (جدول شماره 2).
بیشترین فراوانی و درصد پرسش های کتاب درسی علوم تجربی سال دوم ابتدایی به ترتیب به سوال های کاربردی(65/24%)، تحلیلی(12/17%)، ادراکی(43/16%)، قیاسی- ترکیبی(43/16%)، یادآور(01/13%)، فصیح و بلیغ(84/6%)، ارزشیاب(16/6%) و تعارفی- درخواستی(05/2%) اختصاص دارد (جدول شماره 2).
بیشترین فراوانی و درصد پرسش های کتاب درسی علوم تجربی سال سوم ابتدایی به ترتیب به سوال های کاربردی(80/36%)، ادراکی(60/17%)، تحلیلی(60/13%)، ارزشیاب(60/9%)، قیاسی - ترکیبی(8%)، فصیح و بلیغ(20/7%)، یادآور(40/6%) و تعارفی- درخواستی(80/0%) اختصاص دارد (جدول شماره 2).
بیشترین فراوانی و درصد پرسش های کتاب درسی علوم تجربی سال چهارم ابتدایی به ترتیب به سوال های کاربردی(41/30%)، تحلیلی(58/16%)، ادراکی(90/12%)، قیاسی- ترکیبی(98/11%)، فصیح و بلیغ(98/11%)، یادآور(21/9%)، ارزشیاب(91/6%) و تعارفی- درخواستی(0%) اختصاص دارد (جدول شماره 2).
بیشترین فراوانی و درصد پرسش های کتاب درسی علوم تجربی سال پنجم ابتدایی به ترتیب به سوال های تحلیلی(96/25%)، کاربردی(65/22%)، ادراکی(81/13%)، یادآور(70/12%)، فصیح و بلیغ (49/10%)، قیاسی- ترکیبی(83/8%)، ارزشیاب(97/4%) و تعارفی- درخواستی(55/0%) اختصاص دارد (جدول شماره 2).
بیشترین فراوانی و درصد پرسش های کتاب درسی علوم تجربی سال ششم ابتدایی به ترتیب به سوال های کاربردی(42/26%)، تحلیلی(27/22%)، ادراکی(06/16%)، یادآور(84/9%)، قیاسی- ترکیبی(80/8%)، ارزشیاب(29/8%)، فصیح و بلیغ(73/6%) و تعارفی- درخواستی(55/1%) اختصاص دارد (جدول شماره 2).
The findings showed that the highest percentage of top-level questions belonged to first-grade elementary science books (40."