خلاصة:
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت کتابخانههای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان آذربایجان غربی از نظر مجموعهسازی، نحوه ارائه خدمات، سازماندهی، نیروی انسانی، بودجه و همچنین میزان همخوانی آنها با رهنمودهای ایفلا انجام شده است. روش: روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا پیمایشی است. جامعه آماری همه کتابخانههای مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان آذربایجان غربی به تعداد 23 کتابخانه بود. ابزار گردآوری داده، پرسشنامه پژوهشگر ساخته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی نظیر فراوانی و درصد استفاده شده است. یافتهها: یافتهها نشان میدهد که فضای اختصاص یافته، دکوراسیون و رنگآمیزی مناسب کتابخانهها متناسب با علائق کودکان و نوجوانان بوده و با رهنمودهای ایفلا همخوانی دارد. کتابداران به فراگیری مهارتهای جدید و ارتقای حرفهای درزمینه رایانه علاقهمند هستند که این مسئله با رهنمودهای ایفلا همخوانی دارد. کتابداران 22 کتابخانه با مفاهیم تخصصی ادبیات کودکان آشنا هستند و خدمات کتابخانهها به گروههای سنی 7 تا 11 سال و 12 تا 17 سال ارائه میشود. خدمات آموزشی و خدمات مرجع برای کودکان و نوجوانان در 100 درصد کتابخانها، اجرای برنامههای خلاق و قصهگویی، کتابخوانی و نقد کتاب در 100 درصد کتابخانهها مورد توجه قرار میگیرد. 6 /69 درصد کتابخانهها در تامین منابع از امانت بینکتابخانهای استفاده نمیکنند که این مسأله با رهنمودهای ایفلا همخوانی ندارند. نتیجه گیری: بیشتر مطالعات انجام شده درحوزه موضوعی پژوهش حاضر در خصوص تطبیق کتابخانههای مدارس، آموزشگاهی، دانشگاهی، تخصصی با استانداردهای ایفلا بوده و با توجه به عدم ارتباط مستقیم این کتابخانهها با کتابخانههای کانون، مطالعه وضعیت کتابخانههای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان آذربایجان غربی ضروری به نظر میرسید.
ملخص الجهاز:
بررسی پژوهش های انجام شده در ایران در ارتباط با کتابخانه های کودکان و نوجوانان نشان میدهد این پژوهش ها را میتوان در ٣ حوزه ، دسته بندی کرد: دسته اول پژوهش هایی را شامل می شود که بخش کودکان و نوجوانان کتابخانه های عمومی مورد مطالعه قرار گرفته اند (اصغرزاده مهرامی ، ١٣٥٦؛ خدیوی، ١٣٥٨؛ شکوهیان ، ١٣٩٠؛ یگانه فر، ١٣٩٢؛ معماریهنجنی، ١٣٩٢؛ کاکی، ١٣٩٢).
(رجوع شود به تصویر صفحه) از دیدگاه مسئولان کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان آذربایجان غربی درباره وضعیت طراحی ساختمان کتابخانه و میزان تناسب آن با نیازهای کودکان و نوجوانان معلول نشان میدهد که در ٥ مرکز به این نیازها توجه شده است و در ١٨ مرکز هیچ گونه معماری و طراحی در این خصوص انجام نگرفته است .
وضعیت مجموعه کتابخانه ها و نحوه سازماندهی کتابخانه های کانون و میزان همخوانی آنها با رهنمودهای ایفلا چگونه است ؟ (رجوع شود به تصویر صفحه) بر اساس داده های جدول ٦، مهمترین معیاری که کتابداران در انتخاب منابع مد نظر قرار میدهند مناسبت سنی معادل ٥٦/٥ درصد میباشد و کمترین معیار مد نظر کتابداران مظهر فرهنگ جامعه بومی معادل ٢١/٧ درصد میباشد.
نتایج مطالعه یگانه فر (١٣٩٢) با مطالعه حاضردراین خصوص همخوانی دارد و مطالعه رهسپار (١٣٩٣) نشان داد میزان رضایت مندی کاربران کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مرکز ٥ زاهدان از رنگ های به کار رفته در معماری داخلی کتابخانه در مجموع بسیار پایین است ..