بررسی شکل‌‌‌‌گیری و توسعه کوه‌ ریگ‌‌‌‌ها مورد مطالعه: دشت ابراهیم‌‌آباد-مهریز مقالة

کوه‌ریگ یکی از انواع تجمع رسوبات ماسه‌‌‌‌ای ریز‌‌‌‌دانه است که در دامنه برخی کوه‌‌ها و تپه‌‌های نواحی خشک و نیمه‌‌خشک قرار گرفته است. این لندفرم‌‌ها برخلاف تپه‌‌های ماسه‌‌‌‌ای، لندفرم‌‌های پیچیده‌‌ای هستند که تحت‌‌تاثیر فرایندهای مختلف به‌‌وجود آمده و توسعه پیدا می‌‌‌‌کنند. این پژوهش به‌‌دنبال بررسی چگونگی پیدایش، تحول و دخالت فرایندهای مختلف کوه‌ریگ واقع‌بر دامنه کوه‌‌های شرقی دشت ابراهیم‌‌آباد در غرب شهر مهریز است. برای انجام این مهم، به بررسی جهت و شدت بادهای غالب و فرعی منطقه، همچنین پارامترهای هندسی 11 نمونه رسوبی برداشت‌‌شده در امتداد نیمرخ طولی و عمقی کوه‌ریگ‌‌‌‌ها پرداخته شد. یافته‌‌‌‌ها نشان می‌‌‌‌دهد که جهت و سرعت بادهای غالب به‌‌تنهایی سبب شکل‌‌‌‌گیری و بالارفتن دانه‌‌‌‌های ماسه برروی دامنه کوه نشده است؛ چراکه در برخی نمونه‌‌ها حدود 30 درصد گراول وجود دارد که باد در هیچ شرایطی قادر به جابه‌جایی آن‌‌ها نیست. بررسی جهت بادهای غالب و حتی فرعی نیز با نحوه استقرار و ته‌‌نشست کوه‌ریگ‌‌‌‌ها، نشان داد که کوه‌ریگ‌‌ها با جهت هیچ‌کدام از بادها قابل‌توجیه نیست؛ ازسوی‌‌دیگر، این تجمع ماسه‌‌ها در پای صخره‌‌های سنگی کنگلومرای کرمان قرار گرفته که به‌‌سادگی تخریب فیزیکی به‌شکل دانه‌‌‌‌ای، به‌‌ویژه در آب‌‌و‌‌هوای سرد پیدا می‌‌‌‌کند. ازاین‌‌نظر، شاکله اصلی کوه‌ریگ‌‌‌‌های دشت ابراهیم‌‌آباد حاصل فرایند پایین‌‌آمدن دانه‌‌‌‌های ماسه پس از تخریب به شکل هوازدگی فیزیکی کنگلومرای کرمان در دوره‌‌های سرد گذشته تحت‌‌تاثیر نیروی ثقل است. پس از شکل‌‌‌‌گیری شاکله اصلی کوه‌ریگ برروی دامنه، بادها نیز اثرگذار بوده و دانه‌‌های ریزتر را از بخش دشت و از داخل رسوبات آبرفتی و مخروط‌‌افکنه‌‌‌‌ای به داخل کوه‌ریگ‌‌ها منتقل کرده و پس از برخورد با دامنه کوه، رسوب پیدا کرده است.

Sand Ramps is a kind of sedimentary accumulation found at the foot of the slopes of some desert and semi-desert region in the world. The landform unlike sand dune are complex that are created and developed by different processes. The main goal of this study is to investigate creation and evolution of Sand Ramps by different factors in eastern slopes of the mountains of Ebrahimabad plain in the west s formayof Mehriz city. For doing it, we have studied the direction and intensity of winds and also geometry parameters of samples of sediments along the longitudinal and depth profiles. Findings show that the direction and speed of winds are not the cause of the formation of sand ramps and climbing sand on the slope. Because, in some sample there were gravel about 30 percent that winds would not able to move them never. However, sand ramps locations are not compatible with prevailing wind direction. In addition, the accumulation of sands has located at the foot of Kerman Conglomerate outcrop which is weathered as physical form simply in cold weather. In according to, the main constituents of the sand ramps in the region is the result of descending of weathered sands. But after primary formation of the landform, winds has interfered and transferred finer grain of sand from plain upwards and after clashed with the mountain deposited.