خلاصة:
پژوهشگران در سالهای اخیر توجه بیشتری به ابعاد مختلف پیامدهای مصرف و ضرورت حرکت به سمت الگوهای مصرف متناسب با توسعه پایدار نشان دادهاند. یکی از مفاهیمی که در راستای تحقق چنین الگوی مصرفی مطرح شده است مفهوم مصرف آگاهانه است که بر خلاف بسیاری از پژوهشهای پیشین که متمرکز بر رفتار شرکتها بودهاند متمرکز بر رفتار مصرفکنندگان است. هدف از تحقیق حاضر شناسایی مولفههای مصرف آگاهانه در مصرفکنندگان است. این پژوهش با رویکرد کیفی مبتنی بر نظریه زمینهی و از طریق مصاحبه عمیق با پژوهشگران و اساتید دانشگاه به شناسایی مولفههای مصرف آگاهانه در مصرفکنندگان مییردازد. مشارکت کنندگان، از طریق فرایند نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و مصاحبه ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه پیدا کردهاند. نهایتا تعداد 22 مصاحبه انجام و برای تحلیل داده ها از اصول مرتبط با نظریه زمینه ای استفاده شده است. نتایج حاصل از کدگذاری دادهها منجر به شناسایی 16 مفهوم شد که در قالب دو وجه ساختار ذهنی آگاهانه و رفتار آگاهانه دستهبندی شدهاند.
ملخص الجهاز:
البته ، بازاريابان شايد عمدتا بر جنبه هاي مثبت مصرف 1 Sheth,Sethia&Srinivas 2 Pongsakornrungsilp,Pongsakornrungsilp& Pusaksrikit 3 Bahl et al 4 Lim 5Mindful Consumption 132 مطالعات مديريت راهبردي- شماره ٣٦- زمستان ١٣٩٧ تأکيد داشته و برخي اقتصاددانان همچون والتر روستو مصرف انبوه را نشانه اي از توسعه دانسته اند [١٦]؛ اما مصرف هميشه با تخريب و آفرينش ، در هم ريختگي و پيوند مترادف است ؛ يک فرايند ويرانگري آفريننده و آفرينش ويرانگر محسوب ميشود [١٠].
اگر مصرف کننده ناآگاهانه عمل کند صرفا بر اساس گرسنگي (محرک دروني) عمل کرده و پاکت چيپس را بدون درنگ و تامل خريداري و مصرف خواهد کرد؛ اما برعکس ، اگر مصرف کننده داراي ساختار ذهني آگاهانه باشد در لحظه تصميم گيري از ذهن آگاهي برخوردار بوده و به جاي تن دادن فوري به ميل و عادت خوردن چيپس ، به دليل اينکه از حضور ذهن در لحظه برخوردار است و نسبت به پيامدهاي فردي و اجتماعي مصرف آگاهي و احساس مسئوليت دارد، قادر خواهد بود (با در نظر گرفتن عواملي همچون رابطه ي اين انتخاب با سلامتي و توان مالي خود، درگير نشدن در رفتارهاي نمايشي، تکراري و چشم و هم چشمي در انتخاب برند، موضوع حمايت از محصول مرغوب ساخت داخل ، عوامل مرتبط با محيط زيست همچون انتخاب محصولي 1 Mindful Consumption شناسايي و طبقه بندي مؤلفه هاي مصرف آگاهانه 141 که بسته بندي قابل بازيافت دارد) رفتاري از خود نشان بدهد که با مصرف آگاهانه مطابقت بيشتري دارد.
Appraising the influence of pro-environmental self-identity on sustainable consumption buying and curtailment in emerging markets: Evidence from China and Poland”,Journal of Business Research,Vol 86, May 2018, pp 333-343.